Γιόγκα και τάντρα: μια σύγκριση
Η γιόγκα πιστεύει στον αγώνα΄ η γιόγκα είναι κατά βάση ο δρόμος της θέλησης. Η τάντρα δεν πιστεύει σε αγώνα΄ η τάντρα δεν αποτελεί το δρόμο της θέλησης. Αντίθετα μάλλον, η τάντρα αποτελεί το δρόμο της πλήρους παράδοσης. Δεν χρειάζεται η θέλησή σου. Για την τάντρα, η θέλησή σου είναι το πρόβλημα, η πηγή κάθε αγωνίας. Για τη γιόγκα, η παράδοσή σου, η έλλειψη θέλησης είναι το πρόβλημα.
Επειδή είναι αδύναμη η θέλησή σου, γι΄αυτό ακριβώς και έχεις αγωνία, βάσανα, κατά τη γιόγκα. Κατά την τάντρα, επειδή έχεις θέληση, επειδή έχεις ένα εγώ, μια ατομικότητα, γι΄αυτό ακριβώς και υποφέρεις. Η γιόγκα λέει, φέρε στην απόλυτη τελειότητα τη θέλησή σου και θα απελευθερωθείς. Η τάντρα λέει, διάλυσε τη θέλησή σου τελείως, άδειασε εντελώς από εκείνην, και αυτό θα αποτελέσει την απελευθέρωσή σου. Έχουν δίκιο και οι δύο΄ αυτό δημιουργεί το πρόβλημα. Κατ΄εμένα, έχουν δίκιο και οι δύο.
Αλλά ο δρόμος της γιόγκα είναι πολύ δύσκολος. Είναι αδύνατο, σχεδόν αδύνατο, να επιτύχεις την τελειοποίηση του εγώ. Σημαίνει τούτο ότι θα γίνεις το κέντρο όλου του σύμπαντος. Ο δρόμος είναι πολύ μακρύς, κοπιαστικός και πραγματικά δεν φτάνει ποτέ στο τέλος. Τι συμβαίνει λοιπόν στους πιστούς της γιόγκα; Σε κάποιο σημείο του δρόμου, σε κάποια ζωή, στρέφονται στην τάντρα.
Μπορείς να συλλάβεις διανοητικά τη γιόγκα΄ υπαρξιακά δεν είναι δυνατό αυτό. Αν είναι δυνατό, θα φτάσεις και με τη γιόγκα επίσης, γενικά όμως δεν συμβαίνει ποτέ. Ακόμη κι αν συμβαίνει, συμβαίνει πολύ σπάνια, όπως σε έναν Μαχαβίρ. Μερικές φορές, περνούν αιώνες πολλοί κι έπειτα εμφανίζεται ένας άνθρωπος σαν τον Μαχαβίρ, ο οποίος είχε επιτύχει μέσω της γιόγκα. Είναι όμως σπάνιος, αποτελεί εξαίρεση και παραβιάζει τον κανόνα.
Η γιόγκα όμως είναι πιο ελκυστική από την τάντρα. Η τάντρα είναι εύκολη, φυσική, και μπορείς να επιτύχεις πολύ εύκολα με την τάντρα, πολύ φυσικά, χωρίς προσπάθεια. Λόγω αυτού, η τάντρα δεν σε έλκει τόσο πολύ. Γιατί; Ό,τι σε έλκει, έλκει το εγώ σου. Ό,τι νομίζεις πως θα ικανοποιήσει το εγώ σου, θα σε έλκει περισσότερο. Σε έχει αδραγμένο το εγώ΄ έτσι σε έλκει πάρα πολύ η γιόγκα.
Πράγματι, όσο πιο εγωιστικός είσαι, τόσο πιο πολύ θα σε έλκει η γιόγκα, γιατί πρόκειται για καθαρή προσπάθεια τού εγώ. Όσο πιο αδύνατο είναι, τόσο πιο ελκυστικό φαίνεται στο εγώ. Γι΄αυτό και έλκει τόσο πολύ το Όρος Έβερεστ. Είναι πολύ μεγάλη η έλξη να φτάσεις σε μια κορυφή των Ιμαλαΐων, επειδή είναι πάρα πολύ δύσκολο. Όταν έφτασαν στο Έβερεστ ο Χίλαρυ και ο Τένσινγκ, ένιωσαν μια πολύ εκστατική στιγμή. Τι ήταν αυτό; Ήταν επειδή είχε ικανοποιηθεί το εγώ τους΄ ήταν εκείνοι οι πρώτοι.
Όταν πάτησε στη σελήνη ο πρώτος άνθρωπος, μπορείς να φανταστείς πώς αισθάνθηκε; Ήταν ο πρώτος σε ολόκληρη την ιστορία. Τώρα δεν μπορείς να τον αντικαταστήσεις΄ θα παραμείνει ο πρώτος και σε όλη την ιστορία που θα ακολουθήσει. Δεν υπάρχει τώρα τρόπος να αλλάξεις τη θέση του. Το εγώ αισθάνεται βαθιά ικανοποίηση. Δεν υπάρχει τώρα κανένας ανταγωνιστής και δεν μπορεί και να υπάρξει. Πολλοί θα κατέβουν στο έδαφος της σελήνης, αλλά δεν θα είναι οι πρώτοι. Πολλοί όμως μπορεί να πηγαίνουν στη σελήνη και πολλοί να πηγαίνουν στο Έβερεστ΄ η γιόγκα σού δίνει μια υψηλότερη κορυφή. Και όσο πιο αδύνατο είναι να φτάσεις στο τέλος, τόσο πιο πολύ υπάρχει η τελειοποίηση του εγώ΄ καθαρό, τέλειο, απόλυτο εγώ.
Η γιόγκα θα είχε αρέσει στον Νίτσε πάρα πολύ, γιατί αισθανόταν ότι η ενέργεια που λειτουργεί πίσω από τη ζωή είναι η ενέργεια της θέλησης - της θέλησης για εξουσία. Η γιόγκα σού δίνει αυτή την αίσθηση. Μέσω αυτής είσαι πιο δυνατός.
Όσο πιο πολύ μπορείς να ελέγχεις τον εαυτό σου, όσο πιο πολύ μπορείς να ελέγχεις τα ένστικτά σου, όσο πιο πολύ μπορείς να ελέγχεις το σώμα σου και όσο πιο πολύ μπορείς να ελέγχεις το νου σου, τόσο πιο πολύ νιώθεις τότε δυνατός. Γίνεσαι αφέντης μέσα σου. Όμως αυτό γίνεται μέσω της σύγκρουσης΄ γίνεται μέσω αγώνα και βίας.
Συμβαίνει πάντοτε, λίγο-πολύ, ένας άνθρωπος που κάνει γιόγκα επί πολλές ζωές να έρχεται στο σημείο εκείνο όπου όλο το ταξίδι γίνεται πληκτικό, ανιαρό και μάταιο, γιατί όσο πιο πολύ ικανοποιείται το εγώ, τόσο πιο πολύ θα αισθάνεσαι ότι είναι ανώφελο αυτό. Τότε εκείνος που ακολουθούσε το δρόμο της γιόγκα στρέφεται προς την τάντρα.
Αλλά η γιόγκα έλκει επειδή οι πάντες είναι εγωιστές.
Η τάντρα δεν έλκει ποτέ αρχικά. Η τάντρα μπορεί και έλκει μόνο τα ανώτερα βάθη - εκείνους που έχουν δουλέψει πάνω στον εαυτό τους, που έχουν πραγματικά παλέψει μέσω της γιόγκα επί πολλές ζωές. Τότε τους έλκει η τάντρα, επειδή μπορούν να καταλάβουν. Κατά κανόνα δεν σε έλκει η τάντρα, και αν σε έλκει, θα σε έλκει για λάθος λόγους, προσπάθησε λοιπόν να τους καταλάβεις κι εκείνους.
Δεν σε έλκει αρχικά η τάντρα διότι σου ζητάει να παραδοθείς, όχι να παλέψεις. Σου ζητάει να επιπλέεις, όχι να κολυμπάς. Σου ζητάει να κινηθείς με το ρεύμα, όχι να πας αντίθετα προς το ποτάμι. Σου λέει ότι η φύση είναι καλή΄ έχε εμπιστοσύνη στη φύση, μην την πολεμάς. Ακόμη και το σεξ είναι καλό. Έχε του εμπιστοσύνη, ακολούθησέ το, κύλησε μέσα του΄ μην το πολεμάς. Η ΄΄μη-πάλη΄΄ είναι η κεντρική διδασκαλία της τάντρα. Κύλησε. Αφέσου! Δεν μπορεί να έλκει αυτό, δεν υπάρχει καμιά ικανοποίηση για το εγώ σου με τούτο. Από το πρώτο βήμα, ζητάει τη διάλυση του εγώ σου, ήδη από την αρχή σού ζητάει να το διαλύσεις.
Και η γιόγκα σού το ζητάει, αλλά στο τέλος. Πρώτα θα σου ζητήσει να το εξαγνίσεις. Κι αν εξαγνιστεί εντελώς, διαλύεται, δεν μπορεί να παραμείνει. Αλλά αυτό είναι το τελευταίο πράγμα στη γιόγκα, ενώ στην τάντρα είναι το πρώτο. Έτσι λοιπόν, η τάντρα δεν έλκει γενικά. Κι αν έλκει, έλκει για λάθος λόγους. Για παράδειγμα, αν θέλεις να ριχτείς στο σεξ, τότε μπορείς να εκλογικεύσεις την παράδοσή σου στο σεξ μέσω της τάντρα. Μπορεί να σε έλκει αυτό. Αν θέλεις να ριχτείς στο κρασί, στις γυναίκες, σε άλλα πράγματα, μπορείς να νιώσεις έλξη προς την τάντρα. Στην πραγματικότητα όμως, δεν σε έλκει η τάντρα. Η τάντρα αποτελεί την πρόσοψη, το κόλπο. Κάτι άλλο σε έλκει, το οποίο νομίζεις ότι στο επιτρέπει η τάντρα. Έτσι λοιπόν, η τάντρα έλκει πάντοτε για λάθος λόγους.
Η τάντρα δεν υπάρχει για να σε βοηθήσει να ρίχνεσαι στις απολαύσεις, υπάρχει για να τις μεταμορφώσει.
Έχω ακούσει ότι ο Μουλά Νασρουντίν ενδιαφερόταν για τα κορίτσια, αλλά είχε πολύ κακή τύχη με τα κορίτσια΄ δεν άρεσε σε καμία. Επρόκειτο να συναντήσει κάποιο κορίτσι για πρώτη φορά, ρώτησε λοιπόν ένα φίλο του, ΄΄Ποιο είναι το μυστικό σου; Είσαι σπουδαίος με τις γυναίκες, τις υπνωτίζεις, κι εγώ είμαι πάντα αποτυχημένος. Δώσε μου καμιά ιδέα. Θα βγω ραντεβού για πρώτη φορά με ένα κορίτσι, δώσε μου λοιπόν κανένα μυστικό.΄΄
Ο φίλος είπε, ΄΄Τρία πράγματα να θυμάσαι: να μιλάς πάντοτε για φαγητό, οικογένεια και φιλοσοφία.΄΄
΄΄Γιατί για φαγητό΄;΄΄ ρώτησε ο Μουλά.
Ο φίλος είπε, ΄΄Μιλάω για φαγητό, γιατί τότε το κορίτσι αισθάνεται όμορφα - διότι όλες τις γυναίκες τις ενδιαφέρει το φαγητό. Αποτελεί η ίδια τροφή για το παιδί, για όλη την ανθρωπότητα αποτελεί τροφή, επομένως την ενδιαφέρει βασικά το φαγητό.΄΄
Ο Μουλά είπε, ΄΄Εντάξει. Και γιατί για οικογένεια;΄΄
Είπε ο άντρας, ΄΄Μίλα για την οικογένειά της, έτσι ώστε να δείχνουν έντιμες οι προθέσεις σου.΄΄
Τότε είπε ο Μουλά, ΄΄Και γιατί για φιλοσοφία;΄΄
Ο άνθρωπος είπε, ΄΄Μίλα για φιλοσοφία. Αυτό κάνει τη γυναίκα να αισθάνεται ότι είναι ευφυής.΄΄
Έφυγε λοιπόν τρέχοντας ο Μουλά και αμέσως, μόλις είδε το κορίτσι, είπε, ΄΄Γεια σου, σου αρέσουν τα μακαρόνια;΄΄
Το κορίτσι ξαφνιάστηκε και είπε, ΄΄Όχι!΄΄
Τότε ο Μουλά έκανε τη δεύτερη ερώτηση: ΄΄Έχεις δύο αδελφούς;΄΄
Ξαφνιάστηκε ακόμη πιο πολύ το κορίτσι κι αναρωτιόταν, ΄΄Τι ραντεβού είναι αυτό;΄΄ Είπε, ΄΄Όχι!΄΄
Στιγμιαία λοιπόν τα έχασε ο Μουλά. Αναρωτιόταν, ΄΄Πώς να αρχίσω να μιλάω για φιλοσοφία;΄΄ Για μια μόνο στιγμή τα είχε χαμένα, αλλά μετά ρώτησε, ΄΄Τώρα, αν είχες αδελφό, θα του άρεσαν τα μακαρόνια;΄΄
Αν κυλάς πράγματι μαζί με τη σεξουαλική ενέργεια, ολοκληρωτικά παραδομένος, αργά ή γρήγορα θα φτάσεις στο σημείο εκείνο όπου θα ξέρεις ότι το σεξ δεν δίνει μόνο γέννηση σε μια καινούργια ζωή: το σεξ μπορεί να δώσει σε σένα περισσότερη ζωή. Για τους εραστές το σεξ μπορεί να γίνει ζωοδότρια δύναμη, για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται να παραδοθείς. Και μόλις παραδοθείς, αλλάζουν πολλές διαστάσεις.
Osho, The Book of Secrets, Ομιλία #32
Για να συνεχίσεις την ανάγνωση στα αγγλικά, κάνε κλικ εδώ
