Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ
΄΄Το επόμενο βήμα μετά την τελειοποίηση της στάσης είναι ο έλεγχος τής αναπνοής...΄΄
Οι λέξεις αυτές έλεγχος τής αναπνοής δεν είναι καλές΄ δεν είναι σωστή η απόδοση τής λέξης πράναγιαμ.
Πράναγιαμ δεν σημαίνει ποτέ τον έλεγχο της αναπνοής. Σημαίνει απλώς διεύρυνση τής ζωτικής ενέργειας. Πράνα-αγιάμ: πράνα σημαίνει την ζωτική ενέργεια που είναι κρυμμένη μέσα στην αναπνοή, και αγιάμ σημαίνει άπειρη διεύρυνση. Δεν πρόκειται για έλεγχο της αναπνοής. Η ίδια η λέξη έλεγχος είναι λίγο άσχημη, γιατί σου δίνει την αίσθηση τού ελεγκτή΄ εμφανίζεται η θέληση. Το πράναγιαμ είναι τελείως διαφορετικό: διεύρυνση της ζωτικότητας΄ αναπνοή με τρόπο τέτοιο που δεν αναπνέεις με τον δικό σου ατομικό τρόπο, αναπνέεις μαζί με το όλον.
Με την βαθιά αγάπη, οι άνθρωποι αναπνέουν μαζί΄ με το μίσος ποτέ. Έχω την αίσθηση ότι αν είσαι εχθρικός προς κάποιον, μπορεί να βρίσκεται χίλια μίλια μακριά... Είναι απλώς μια αίσθηση, διότι δεν υπάρχει καμιά επιστημονική έρευνα πάνω σε τούτο, αλλά κάποια μέρα θα είναι δυνατή η επιστημονική έρευνα. Έχω όμως μια πολύ βαθιά αίσθηση ότι αν είσαι εχθρικός προς κάποιον, μπορεί να βρίσκεται εκείνος στην Αμερική κι εσύ μπορεί να βρίσκεσαι στην Ινδία, θα αναπνέετε τότε χωριστά΄ δεν μπορεί να αναπνέετε μαζί. Αυτός που σε αγαπά μπορεί να είναι στην Κίνα, εσύ μπορεί να είσαι στην Πούνα, ίσως να μην έχεις καν την διεύθυνση μαζί σου τού μέρους όπου βρίσκεται ο αγαπημένος σου, αλλά θα αναπνέετε μαζί. Έτσι πρέπει να είναι και ξέρω ότι έτσι είναι, αλλά δεν υπάρχει η επιστημονική απόδειξη. Γι΄αυτό και λέω ότι είναι απλώς η αίσθησή μου. Κάποια μέρα, κάποιος θα αποδείξει και το επιστημονικό γεγονός.
Πράναγιαμ σημαίνει: να αναπνέεις μαζί με το όλον. Να αναπνέεις μαζί με το όλον, να γίνεις η αναπνοή τού αιώνιου στοιχείου και του όλου, αυτό είναι το πράναγιαμ. Τότε διευρύνεσαι. Τότε η ενέργεια της ζωής σου διευρύνεται συνεχώς μαζί με τα δέντρα και τα βουνά και τον ουρανό και τα αστέρια. Τότε έρχεται μια στιγμή, μια ημέρα που γίνεσαι βούδας΄ έχεις εξαφανιστεί εντελώς. Τώρα δεν αναπνέεις πια εσύ, αναπνέει μέσα σου το όλον. Τώρα η αναπνοή σου και η αναπνοή τού όλου δεν είναι ποτέ χωριστά΄ είναι πάντοτε μαζί. Τόσο πολύ μάλιστα που είναι τώρα περιττό να λες ότι ΄΄αυτή είναι η αναπνοή μου.΄΄
Όταν εισπνέεις, έρχεται μια στιγμή που η αναπνοή έχει έρθει εντελώς μέσα΄ για ένα ορισμένο δευτερόλεπτο, η αναπνοή σταματά. Το ίδιο συμβαίνει όταν κάνεις εκπνοή. Εκπνέεις: όταν έχει απελευθερωθεί εντελώς η αναπνοή, για ένα ορισμένο δευτερόλεπτο και πάλι, η αναπνοή σταματάει. Εκείνες τις στιγμές είσαι αντιμέτωπος με τον θάνατο, κι αν είσαι αντιμέτωπος με τον θάνατο, είσαι αντιμέτωπος με το θεϊκό στοιχείο. Αντιμέτωπος με τον θάνατο, είσαι αντιμέτωπος με το θεϊκό στοιχείο, το επαναλαμβάνω, διότι όταν πεθαίνεις, ζει μέσα σου το θεϊκό στοιχείο. Μόνο μετά από την σταύρωση υπάρχει η ανάσταση. Γι΄αυτό ακριβώς λέω ότι ο Παταντζάλι διδάσκει την τέχνη τού θανάτου.
Όταν σταματάει η αναπνοή, όταν δεν υπάρχει αναπνοή, βρίσκεσαι στο ίδιο ακριβώς στάδιο στο οποίο θα βρεθείς όταν θα πεθάνεις. Για ένα δευτερόλεπτο, είσαι συντονισμένος με τον θάνατο΄ έχει σταματήσει η αναπνοή. Συντόνισε τον εαυτό σου έτσι ώστε να έχει όλο και πιο πολλή επίγνωση αυτών των παύσεων, αυτών των χασμάτων. Μέσα από τα χάσματα αυτά, εισέρχεται σε σένα το θεϊκό στοιχείο ως ο θάνατος.
΄΄Το επόμενο στάδιο μετά από την τελειοποίηση τής στάσης είναι το πράναγιαμ, το οποίο επιτυγχάνεται αν κρατήσεις την αναπνοή...΄΄ Όταν λοιπόν εισπνέεις, κράτησέ την λίγο περισσότερο ώστε να μπορέσεις να αισθανθείς την πύλη. Όταν κάνεις εκπνοή, κράτησέ την έξω λίγο περισσότερο, έτσι ώστε να μπορέσεις να αισθανθείς το χάσμα λίγο πιο εύκολα΄ έχεις λίγο περισσότερο χρόνο. ΄΄...ή αν σταματήσεις ξαφνικά την αναπνοή.΄΄ ΄Η, την οποιαδήποτε στιγμή, σταμάτησε ξαφνικά την αναπνοή. Καθώς περπατάς στο δρόμο, σταμάτησέ την, ένα ξαφνικό τίναγμα, και εισέρχεται ο θάνατος. Όποια στιγμή μπορείς να σταματήσεις ξαφνικά την αναπνοή, οπουδήποτε, με εκείνο το σταμάτημα εισέρχεται ο θάνατος.
Όσο περισσότερο κάνεις αυτά τα σταματήματα, τα κενά, τόσο ευρύτερη γίνεται η πύλη. Μπορείς να την νιώσεις πιο πολύ. Δοκίμασέ το. Κάνε το μέρος τής ζωής σου. Όποτε δεν κάνεις κάτι, άφησε την αναπνοή να περάσει μέσα... μετά σταμάτησέ την. Νιώσε το εκεί΄ κάπου εκεί βρίσκεται η είσοδος. Είναι σκοτεινά΄ θα χρειαστεί να ψηλαφίσεις. Η πόρτα δεν είναι άμεσα διαθέσιμη. Θα χρειαστεί να ψηλαφίσεις... αλλά θα την βρεις.
Όποτε σταματήσεις την αναπνοή, θα σταματούν αμέσως κι οι σκέψεις. Δοκίμασέ το. Σταμάτησε ξαφνικά την αναπνοή: και υπάρχει αμέσως μια διακοπή και σταματούν οι σκέψεις, επειδή οι σκέψεις κι οι αναπνοές ανήκουν και οι δύο στη ζωή... την δήθεν ζωή. Στην άλλη ζωή, τη θεϊκή ζωή, δεν χρειάζεται η αναπνοή. Ζεις΄ δεν υπάρχει λόγος να αναπνέεις. Και δεν χρειάζονται οι σκέψεις. Ζεις΄ οι σκέψεις δεν χρειάζονται. Οι σκέψεις και η αναπνοή αποτελούν μέρος του υλικού κόσμου. Η μη-σκέψη, η μη-αναπνοή, αποτελούν μέρος του αιώνιου κόσμου.
Ο Παταντζάλι λέει αυτά τα τρία΄ να σταματάς μέσα, να σταματάς έξω, να σταματάς ξαφνικά... και υπάρχει κι ένα τέταρτο πράγμα, το οποίο είναι αιώνιο. Το τέταρτο αυτό το έχει τονίσει πάρα πολύ ο Βούδας΄ το ονομάζει αναπάνα σάτα γιόγκα. Λέει, ΄΄Μη προσπαθείς να σταματήσεις πουθενά. Παρατήρησε απλώς την όλη διαδικασία τής αναπνοής.΄΄ Η αναπνοή μπαίνει μέσα, εσύ παρατηρείς, μην χάσεις κανένα σημείο. Η αναπνοή έρχεται μέσα, εσύ συνεχίζεις να παρατηρείς. Έπειτα υπάρχει μια παύση, αυτόματη παύση, όταν έχει μπει μέσα σου η αναπνοή΄ παρατήρησε την παύση. Μην κάνεις τίποτε΄ να είσαι απλώς ο παρατηρητής. Μετά η αναπνοή ξεκινά για τη διαδρομή προς τα έξω΄ συνέχισε να παρατηρείς. Όταν έχει βγει εντελώς έξω η αναπνοή, σταματά΄ παρατήρησε κι εκείνο το σταμάτημα. Έπειτα η αναπνοή συνεχίζει και μπαίνει μέσα, βγαίνει έξω, μπαίνει μέσα, βγαίνει έξω΄ εσύ απλώς παρατηρείς. Αυτό είναι το τέταρτο: καθώς απλώς παρατηρείς, γίνεσαι ξέχωρος από την αναπνοή.
Όταν είσαι ξέχωρος από την αναπνοή, είσαι ξέχωρος από τις σκέψεις. Μάλιστα, η αναπνοή είναι μέσα στο σώμα μια διαδικασία παράλληλη προς τις σκέψεις μέσα στο νου. Οι σκέψεις κινούνται μέσα στο νου΄ η αναπνοή κινείται μέσα στο σώμα. Αποτελούν δυνάμεις παράλληλες, δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Το αναφέρει και ο Παταντζάλι, αν και δεν έχει τονίσει το τέταρτο. Απλώς το αναφέρει, αλλά ο Βούδας έχει εστιάσει εντελώς όλη του την προσοχή στο τέταρτο΄ δεν μιλά ποτέ για τα τρία. Ο όλος βουδιστικός διαλογισμός είναι το τέταρτο.
΄΄Υπάρχει μια τέταρτη σφαίρα τού πράναγιαμ,΄΄ δηλαδή της παρατήρησης, ΄΄που είναι εσωτερική και προχωρεί πέρα από τις άλλες τρεις.΄΄ Αλλά ο Παταντζάλι είναι πραγματικά πολύ επιστημονικός. Δεν χρησιμοποιεί ποτέ το τέταρτο, λέει όμως ότι βρίσκεται πέρα από τα τρία. Μάλλον ο Παταντζάλι δεν θα είχε μια τόσο όμορφη ομάδα μαθητών όσο ο Βούδας. Ο Παταντζάλι θα πρέπει να δούλευε με ανθρώπους πιο πολύ προσανατολισμένους στο σώμα και ο Βούδας δούλευε με ανθρώπους πιο πολύ προσανατολισμένους στο νου. Λέει ότι το τέταρτο προχωρεί πέρα από τα τρία, αλλά δεν το χρησιμοποιεί ο ίδιος ποτέ΄ λέει συνεχώς όλα όσα μπορεί να πει για τη γιόγκα. Γι΄αυτό και λέω ότι αποτελεί το άλφα και το ωμέγα, την αρχή και το τέλος΄ δεν έχει αφήσει απέξω ούτε ένα σημείο. Τις Γιογκικές σούτρες τού Παταντζάλι δεν μπορείς να τις βελτιώσεις.
Υπάρχουν μόνο δύο άνθρωποι στον κόσμο που δημιούργησαν από μόνοι τους μια ολόκληρη επιστήμη. Ο ένας είναι ο Αριστοτέλης στη Δύση, ο οποίος δημιούργησε την επιστήμη τής λογικής, μόνος του, χωρίς τη συνεργασία κανενός. Και αυτά τα δυο χιλιάδες χρόνια, καμιά βελτίωση δεν έχει γίνει΄ παραμένει η ίδια. Παραμένει τέλεια.
Ο άλλος είναι ο Παταντζάλι, ο οποίος δημιούργησε μόνος του ολόκληρη την επιστήμη τής Γιόγκα, η οποία είναι πολλές φορές, εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη λογική. Δεν μπόρεσε να της γίνει καμιά βελτίωση, δεν έχει υπάρξει κάποια βελτίωσή της΄ και δεν βλέπω κανένα σημείο που θα μπορέσει ποτέ να βελτιωθεί. Υπάρχει εκεί ολόκληρη η επιστήμη, τέλεια, απολύτως τέλεια.
Osho, The Essence of Yoga, Oμιλία #7
Για να συνεχίσεις την ανάγνωση στα αγγλικά, κάνε κλικ εδώ
