Η γιόγκα δεν είναι θρησκεία, να το θυμάσαι αυτό. Η γιόγκα δεν είναι ινδουϊστική, δεν είναι μωαμεθανική. Η γιόγκα είναι μια καθαρή επιστήμη, ακριβώς όπως τα μαθηματικά, η φυσική ή η χημεία. Η φυσική δεν είναι χριστιανική, η φυσική δεν είναι βουδιστική. Αν έχουν ανακαλύψει οι χριστιανοί τους νόμους της φυσικής, ακόμη και τότε η φυσική δεν είναι χριστιανική. Είναι τυχαίο απλώς ότι οι χριστιανοί μπόρεσαν να ανακαλύψουν τους νόμους της φυσικής. Η φυσική όμως παραμένει απλώς μια επιστήμη.

Η γιόγκα είναι επιστήμη. Είναι τυχαίο το γεγονός ότι την ανακάλυψαν οι ινδουϊστές. Δεν είναι ινδουϊστική. Πρόκειται για καθαρά μαθηματικά τής εσωτερικής ύπαρξης. Έτσι λοιπόν ο μωαμεθανός μπορεί να είναι γιόγκι, ο χριστιανός μπορεί να είναι γιόγκι, ο τζαϊνιστής μπορεί να είναι γιόγκι, ο βουδιστής μπορεί να είναι γιόγκι. Η γιόγκα είναι καθαρή επιστήμη και ο Παταντζάλι είναι το σπουδαιότερο όνομα σε ό,τι αφορά τον κόσμο τής γιόγκα. Ο άνθρωπος αυτός είναι σπάνιος. Δεν υπάρχει όνομα που να συγκρίνεται με τον Παταντζάλι. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, αυτός ο άνθρωπος έφερε τη θρησκεία στην κατάσταση της επιστήμης: έκανε την θρησκεία επιστήμη, γυμνούς νόμους΄ δεν χρειάζεται καμιά πίστη.

Οι δήθεν θρησκείες χρειάζονται κάποια πιστεύω. Δεν υπάρχει καμιά άλλη διαφορά ανάμεσα στη μια θρησκεία και την άλλη΄ η διαφορά είναι μόνο στα πιστεύω. Ο μωαμεθανός έχει ορισμένα πιστεύω, ο ινδουϊστής ορισμένα άλλα, ο χριστιανός ορισμένα άλλα. Η διαφορά βρίσκεται στα πιστεύω. Η γιόγκα δεν έχει τίποτα που να αφορά κάποιο πιστεύω. Η γιόγκα δεν χρειάζεται να πει να πιστεύεις σε κάτι΄ η γιόγκα λέει να βιώνεις. Όπως ακριβώς η επιστήμη λέει να πειραματίζεσαι, η γιόγκα λέει να βιώνεις. Το πείραμα και η βίωση είναι και τα δυο το ίδιο΄ οι κατευθύνσεις τους είναι διαφορετικές. Πείραμα σημαίνει κάτι που μπορείς να κάνεις απέξω΄ βίωση σημαίνει κάτι που μπορείς να κάνεις μέσα σου. Η βίωση είναι ένα εσωτερικό πείραμα.

Η επιστήμη λέει: μην πιστεύεις, να αμφιβάλλεις όσο πιο πολύ μπορείς. Επίσης όμως, να μην πιστεύεις το αντίθετο, γιατί και εκείνο είναι ένα είδος πίστης. Μπορείς να πιστεύεις στο Θεό, μπορείς να πιστεύεις στην έννοια τού κανενός Θεού. Μπορείς να λες ότι υπάρχει Θεός, με φανατική στάση΄ μπορείς να λες ακριβώς το αντίστροφο, ότι δεν υπάρχει Θεός, με τον ίδιο φανατισμό. Οι άθεοι, οι θεϊστές, είναι κι οι δυό τους άνθρωποι με πιστεύω και το πιστεύω δεν αποτελεί τομέα για την επιστήμη. Επιστήμη σημαίνει να βιώσεις κάτι, εκείνο που υπάρχει΄ δεν χρειάζεται κανένα πιστεύω.

Το δεύτερο λοιπόν πράγμα που πρέπει να θυμάσαι: η γιόγκα είναι υπαρξιακή, βιωματική, πειραματική. Δεν χρειάζεται κανένα πιστεύω, δεν χρειάζεται καμιά πίστη… μόνο το θάρρος να βιώνεις. Και αυτό ακριβώς λείπει. Μπορείς να πιστεύεις πολύ εύκολα, γιατί με τα πιστεύω δεν πρόκειται να μεταμορφωθείς. Το πιστεύω είναι κάτι που προστίθεται σε σένα, κάτι το επιφανειακό. Δεν αλλάζει η ύπαρξή σου΄ δεν περνάς μέσα από κάποια μεταλλαγή. Ίσως να είσαι ινδουϊστής, μπορεί να γίνεις χριστιανός την επομένη. Απλώς αλλάζεις: αλλάζεις τη Γκίτα με τη Βίβλο. Μπορεί να την αλλάξεις με ένα Kοράνι, αλλά ο άνθρωπος που κρατούσε τη Γκίτα και που τώρα κρατάει τη Βίβλο παραμένει ο ίδιος. Έχει αλλάξει τα πιστεύω του.

Τα πιστεύω είναι σαν τα ρούχα. Δεν μεταμορφώνεται τίποτε το ουσιαστικό΄ παραμένεις ο ίδιος. Κάνε ανατομία σε έναν ινδουϊστή, κάνε ανατομία σε έναν μωαμεθανό, και από μέσα είναι το ίδιο. Εκείνος πηγαίνει στο ναό΄ ο μωαμεθανός απεχθάνεται το ναό. Ο μωαμεθανός πηγαίνει στο τζαμί και ο ινδουϊστής απεχθάνεται το τζαμί, μέσα τους όμως είναι τα ίδια ανθρώπινα πλάσματα. Τα πιστεύω είναι εύκολα γιατί δεν χρειάζεται να κάνεις πραγματικά κάτι΄ απλώς ένα επιφανειακό ντύσιμο, μια διακόσμηση, κάτι που μπορείς να το βάλεις στην άκρη όποια στιγμή θελήσεις.

Η γιόγκα δεν αποτελεί ένα πιστεύω. Γι΄αυτό ακριβώς και είναι δύσκολη, κοπιαστική και καμιά φορά φαίνεται αδύνατο να την κάνεις. Πρόκειται για υπαρξιακή προσέγγιση. Θα έρθεις στην αλήθεια όχι μέσω των πιστεύω αλλά μέσω της δικής σου εμπειρίας, μέσω της δικής σου πραγμάτωσης. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να αλλάξεις εντελώς. Οι απόψεις σου, ο τρόπος της ζωής σου, ο νους σου, ο ψυχισμός σου πρέπει να συντριβούν εντελώς ως προς αυτό που είναι. Πρέπει να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο. Μόνο με αυτό το καινούργιο θα έρθεις σε επαφή με την πραγματικότητα.

Έτσι λοιπόν η γιόγκα είναι και θάνατος και νέα ζωή.

Ως προς αυτό που είσαι, θα χρειαστεί να πεθάνεις, κι αν δεν πεθάνεις, δεν μπορεί να γεννηθεί το καινούργιο. Το καινούργιο βρίσκεται κρυμμένο μέσα σου. Είσαι απλώς ο σπόρος του και ο σπόρος πρέπει να πέσει κάτω και να τον απορροφήσει η γη. Ο σπόρος πρέπει να πεθάνει΄ μόνο τότε θα προβάλλει μέσα από σένα το καινούργιο. Ο θάνατός σου θα γίνει η νέα σου ζωή. Η γιόγκα είναι και θάνατος και καινούργια γέννηση. Αν δεν είσαι έτοιμος να πεθάνεις, δεν μπορείς να ξαναγεννηθείς. Δεν είναι λοιπόν θέμα αλλαγής στα πιστεύω σου.
 

Η γιόγκα δεν αποτελεί φιλοσοφία. Λέω ότι δεν αποτελεί θρησκεία, λέω ότι δεν αποτελεί φιλοσοφία. Δεν είναι κάτι το οποίο μπορείς να το σκέφτεσαι. Είναι κάτι το οποίο θα χρειαστεί να είσαι΄ οι σκέψεις δεν αρκούν.

Σκέψεις υπάρχουν συνεχώς μέσα στο κεφάλι σου. Δεν βρίσκονται πραγματικά βαθιά μέσα στις ρίζες τής ύπαρξής σου΄ δεν πρόκειται για την ολότητά σου. Πρόκειται μόνο για ένα μέρος, ένα λειτουργικό μέρος΄ μπορείς να τις εκπαιδεύσεις. Και μπορείς να επιχειρηματολογείς λογικά, μπορείς να σκέφτεσαι με ορθολογισμό, η καρδιά σου όμως θα παραμείνει η ίδια. Η καρδιά σου είναι το βαθύτερο κέντρο σου, το κεφάλι αποτελεί μόνο ένα κλαδί. Μπορείς να υπάρχεις χωρίς το κεφάλι, αλλά δεν μπορείς να υπάρχεις χωρίς την καρδιά. Το κεφάλι σου δεν είναι βασικό πράγμα.

Η γιόγκα ενδιαφέρεται για όλο σου το είναι, για τις ρίζες σου. Δεν είναι φιλοσοφική. Με τον Παταντζάλι λοιπόν δεν θα σκεφτόμαστε, δεν θα κάνουμε υποθέσεις. Με τον Παταντζάλι θα προσπαθούμε να γνωρίσουμε τους υπέρτατους νόμους τού είναι: τους νόμους της μεταμόρφωσής του, τους νόμους τού πώς να πεθάνουμε και πώς να ξαναγεννηθούμε, τους νόμους μιας νέας τάξης ύπαρξης. Γι΄αυτό ακριβώς και το αποκαλώ τούτο επιστήμη.

O Παταντζάλι είναι σπάνιος. Είναι φωτισμένος άνθρωπος σαν τον Βούδα, σαν τον Κρίσνα, σαν τον Χριστό, σαν τον Μαχαβίρα, τον Μωάμεθ, τον Ζαρατούστρα, αλλά είναι διαφορετικός κατά ένα τρόπο. Ο Βούδας, ο Κρίσνα, ο Μαχαβίρα, ο Ζαρατούστρας, ο Μωάμεθ, κανείς τους δεν έχει επιστημονική στάση. Είναι σπουδαίοι ιδρυτές θρησκειών. Έχουν αλλάξει το όλο πρότυπο του ανθρώπινου νου και της δομής του, αλλά η προσέγγισή τους δεν είναι επιστημονική.

Ο Παταντζάλι είναι σαν ένας Αϊνστάιν στον κόσμο που απαρτίζουν οι βούδες. Αποτελεί φαινόμενο. Θα μπορούσε εύκολα να είναι νομπελίστας σαν τον Αϊνστάιν ή τον Μπορ ή τον Μαξ Πλανκ, τον Χάιζενμπεργκ. Έχει την ίδια στάση, την ίδια προσέγγιση ενός δραστήριου επιστημονικού νου. Δεν είναι ποιητής, ο Κρίσνα είναι ποιητής. Δεν είναι ηθικολόγος΄ ο Μαχαβίρα είναι ηθικολόγος. Είναι κατά βάση επιστήμονας, σκέφτεται από την άποψη των νόμων. Και έχει μπορέσει να συνάγει απόλυτους νόμους σχετικά με τον άνθρωπο, την υπέρτατη λειτουργική δομή του ανθρώπινου νου και της πραγματικότητας.

Αν ακολουθείς τον Παταντζάλι, θα μπορέσεις να μάθεις ότι είναι τόσο ακριβής όσο και ο οποιοσδήποτε μαθηματικός τύπος. Κάνε απλώς αυτό που λέει και θα συμβεί το αποτέλεσμα. Είναι επόμενο να συμβεί το αποτέλεσμα. Είναι όπως ακριβώς το δύο συν δύο ίσον τέσσερα. Είναι όπως ακριβώς όταν θερμαίνεις το νερό έως τους εκατό βαθμούς και εκείνο εξατμίζεται. Δεν χρειάζεται κανένα πιστεύω: κάνε το απλώς και γνώρισέ το. Είναι κάτι που πρέπει απλώς να το κάνεις και θα το γνωρίσεις. Γι΄αυτό ακριβώς και λέω ότι δεν υπάρχει κανείς που να συγκρίνεται μαζί του. Πάνω σε τούτη τη γη, δεν υπήρξε ποτέ άνθρωπος σαν τον Παταντζάλι.

Μπορείς να βρεις ποίηση μέσα στις φράσεις τού Βούδα... είναι επόμενο να βρίσκεται εκεί. Πολλές φορές ο Βούδας καθώς εκφράζεται γίνεται ποιητικός. Το βασίλειο της έκστασης, το βασίλειο της υπέρτατης γνώσης είναι τόσο όμορφο που είναι μεγάλος ο πειρασμός να γίνεις ποιητικός. Είναι τέτοια η ομορφιά, είναι τέτοια η ευλογία, είναι τέτοια η μακαριότητα που αρχίζει κανείς να μιλά με ποιητική γλώσσα.

Αλλά ο Παταντζάλι αντιστέκεται σε αυτό. Είναι πολύ δύσκολο. Κανείς δεν μπόρεσε να αντισταθεί. Ο Ιησούς, ο Κρίσνα, ο Βούδας, γίνονται όλοι ποιητικοί. Η αίγλη, η ομορφιά, όταν εκρήγνυται μέσα σου... θα αρχίσεις να χορεύεις, θα αρχίσεις να τραγουδάς. Στην κατάσταση εκείνη είσαι ακριβώς όπως ο εραστής που έχει ερωτευτεί ολόκληρο το σύμπαν.

Ο Παταντζάλι αντιστέκεται σε αυτό. Δεν χρησιμοποιεί ποίηση΄ δεν χρησιμοποιεί ούτε καν ένα ποιητικό σύμβολο. Δεν κάνει τίποτε με την ποίηση΄ δεν μιλά με όρους ομορφιάς. Μιλά με μαθηματικούς όρους. Είναι ακριβής και σου δίνει αξιώματα. Τα αξιώματα αυτά αποτελούν απλώς υποδείξεις για το τι πρέπει να κάνεις. Δεν εκρήγνυται μέσα σε έκσταση΄ δεν λέει πράγματα που δεν μπορούν να ειπωθούν΄ δεν προσπαθεί να κάνει αυτό που είναι αδύνατο.

Βάζει απλώς τα θεμέλια κι αν ακολουθήσεις τα θεμέλια, θα φτάσεις στην κορυφή που βρίσκεται πέραν. Είναι σκληρός μαθηματικός΄ να το θυμάσαι αυτό.

Osho, The Path of Yoga, Ομιλία #1

Για να συνεχίσεις την ανάγνωση στα αγγλικά, κάνε κλικ εδώ