Είναι άσχημο να πηγαίνει ο θυμός προς τα μέσα, γιατί αυτό σημαίνει ότι θα δηλητηριάσει όλη τη δομή του σώματος και νου σου. Κι έπειτα, αν συνεχίσεις να το κάνεις αυτό επί πολύ καιρό... όπως έχουν κάνει ως τώρα όλοι, γιατί η κοινωνία διδάσκει τον έλεγχο, όχι τη μεταμόρφωση.

Η κοινωνία λέει, ΄΄Να ελέγχεις τον εαυτό σου,΄΄ και μέσω του ελέγχου όλα τα αρνητικά πράγματα χρειάζεται να τα πετάς πιο βαθιά μέσα στο ασυνείδητο και γίνονται τότε ένα συνεχές πράγμα μέσα σου. Τότε δεν είναι θέμα ότι θυμώνεις κάποιες φορές και κάποιες φορές όχι΄ είσαι απλώς θυμωμένος. Μερικές φορές εκρήγνυσαι και μερικές φορές δεν εκρήγνυσαι, επειδή δεν υπάρχει καμιά πρόφαση ή πρέπει να βρεις κάποια πρόφαση. Και να θυμάσαι, μπορείς να βρεις κάποια πρόφαση οπουδήποτε!

Είσαι θυμωμένος. Επειδή έχεις καταπιέσει τόσο πολύ θυμό, τώρα δεν υπάρχουν στιγμές που να μην είσαι θυμωμένος΄ το πολύ-πολύ, μερικές φορές είσαι λιγότερο θυμωμένος, μερικές φορές περισσότερο. Όλη σου η ύπαρξη είναι δηλητηριασμένη από την καταπίεση.

Τρως με θυμό... και υπάρχει διαφορετική ποιότητα όταν τρώει κανείς χωρίς θυμό: είναι όμορφο να τον παρατηρείς, γιατί τρώει δίχως βία. Μπορεί να τρώει κρέας, πάντως τρώει δίχως βία΄ εσύ μπορεί να τρως λαχανικά μόνο και φρούτα, αν όμως έχεις καταπιέσει θυμό, τρως βίαια.

Καθώς τρως απλώς, τα δόντια σου, το στόμα σου αποδεσμεύουν θυμό. Συνθλίβεις την τροφή σαν να πρόκειται για τον εχθρό. Και να θυμάσαι: όποτε είναι θυμωμένα τα ζώα, τι θα κάνουν; Μόνο δυο πράγματα είναι δυνατό να κάνουν: δεν έχουν όπλα και δεν έχουν ατομικές βόμβες, τι μπορούν να κάνουν; Είτε με τα νύχια τους είτε με τα δόντια τους, θα ασκήσουν πάνω σου βία.

Αυτά είναι για το σώμα τα φυσικά όπλα: τα νύχια και τα δόντια. Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κάτι με τα νύχια σου, γιατί οι άνθρωποι θα πουν, ΄΄Ζώο είσαι;΄΄ Έτσι λοιπόν το μόνο πράγμα που σου απομένει, με το οποίο μπορείς να εκφράσεις το θυμό ή τη βία σου εύκολα, είναι το στόμα... κι ακόμη κι εκείνο δεν μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για να δαγκώσεις κάποιον. Γι΄αυτό ακριβώς και λέμε ΄΄μια δαγκωνιά ψωμί.΄΄

Τρως το φαγητό βίαια, σαν να είναι εχθρός το φαγητό. Και να θυμάσαι, όταν το φαγητό είναι ο εχθρός, δεν θρέφει εσένα πραγματικά, θρέφει όλα εκείνα που είναι αρρωστημένα μέσα σου. Οι άνθρωποι με βαθιά καταπιεσμένο θυμό τρώνε περισσότερο΄ συγκεντρώνουν συνέχεια περιττό λίπος στο σώμα. Και έχεις παρατηρήσει ότι οι χοντροί άνθρωποι είναι σχεδόν πάντα χαμογελαστοί; Χωρίς λόγο, ακόμη κι αν δεν υπάρχει καμιά αιτία, οι χοντροί άνθρωποι πάντα χαμογελούν συνεχώς. Γιατί; Αυτό είναι το προσωπείο, αυτή είναι η μάσκα τους: φοβούνται τόσο πολύ το θυμό τους και τη βία τους που αναγκάζονται να έχουν συνεχώς χαμογελαστό το πρόσωπό τους΄ και συνεχίζουν να τρώνε περισσότερο.

Το παραπάνω φαγητό είναι βία, θυμός. Κι έπειτα αυτό θα προχωρήσει με κάθε τρόπο, σε κάθε τομέα της ζωής σου.

Όταν τρως, θυμώνεις: κοίτα έναν άνθρωπο που τρώει. Κοίτα έναν άνθρωπο που κάνει έρωτα΄ ο θυμός έχει προχωρήσει τόσο βαθιά που ακόμη και ο έρωτας, μια δραστηριότητα εντελώς αντίθετη προς το θυμό, ακόμη και αυτός είναι δηλητηριασμένος΄ όταν τρως, μια δραστηριότητα τελείως ουδέτερη, ακόμη κι αυτή είναι δηλητηριασμένη. Τότε ανοίγεις απλώς την πόρτα και βρίσκεται εκεί ο θυμός, βάζεις ένα βιβλίο πάνω στο τραπέζι και βρίσκεται εκεί ο θυμός, βγάζεις τα παπούτσια σου και βρίσκεται εκεί ο θυμός, ανταλλάσεις χειραψία και βρίσκεται εκεί ο θυμός΄ γιατί τώρα είσαι η προσωποποίηση του θυμού.

Μέσω της καταπίεσης, ο νους διχάζεται. Το μέρος που αποδέχεσαι γίνεται το συνειδητό και το μέρος που αρνείσαι γίνεται το ασυνείδητο. Η διαίρεση αυτή δεν είναι φυσική, η διαίρεση συμβαίνει λόγω της καταπίεσης. Και μέσα στο ασυνείδητο πετάς συνεχώς όλα τα σκουπίδια που απορρίπτει η κοινωνία΄ να θυμάσαι όμως, ό,τι πετάς εκεί μέσα γίνεται όλο και περισσότερο τμήμα σου: πηγαίνει μέσα στα χέρια σου, στα κόκκαλά σου, στο αίμα σου, στον κτύπο της καρδιάς σου. Οι ψυχολόγοι λένε τώρα ότι σχεδόν το ογδόντα τοις εκατό των ασθενειών το προκαλούν τα καταπιεσμένα συναισθήματα: όλες αυτές οι καρδιακές προσβολές σημαίνουν ότι έχει καταπιεστεί μέσα στην καρδιά πάρα πολύς θυμός, τόσο πολύ μίσος που η καρδιά είναι δηλητηριασμένη.

Γιατί; Γιατί καταπιέζει τόσα πολλά ο άνθρωπος και χάνει την υγεία του; Επειδή η κοινωνία σε διδάσκει να ελέγχεις, όχι να μεταμορφώνεις, και ο τρόπος της μεταμόρφωσης είναι τελείως διαφορετικός. Κατ΄αρχάς δεν πρόκειται καθόλου για τον τρόπο του ελέγχου, πρόκειται ακριβώς για το αντίθετο.

Το πρώτο πράγμα: όταν ελέγχεις, καταπιέζεις, όταν μεταμορφώνεις, εκφράζεις. Δεν υπάρχει όμως λόγος να εκφράζεσαι πάνω σε κάποιον άλλον, γιατί ο κάποιος άλλος είναι άσχετος. Την επόμενη φορά που θα νιώθεις θυμωμένος πήγαινε και τρέχα γύρω από το σπίτι επτά φορές και μετά κάθησε κάτω από ένα δέντρο και παρατήρησε πού έχει πάει ο θυμός. Δεν τον έχεις καταπιέσει, δεν τον έχεις ελέγξει, δεν τον έχεις πετάξει πάνω σε κάποιον άλλον΄ γιατί, αν τον πετάξεις πάνω σε κάποιον άλλον, δημιουργείται αλυσίδα, επειδή ο άλλος είναι το ίδιο κουτός όπως κι εσύ, το ίδιο χωρίς επίγνωση όπως κι εσύ. Αν το πετάξεις πάνω σε κάποιον άλλο και αν ο άλλος είναι φωτισμένος άνθρωπος, δεν θα υπάρχει πρόβλημα΄ θα σε βοηθήσει να τον πετάξεις και να τον εκτονώσεις και να κάνεις κάθαρση. Ο άλλος όμως είναι το ίδιο αδαής όπως κι εσύ΄ αν πετάξεις πάνω του θυμό, θα αντιδράσει. Θα πετάξει πιο πολύ θυμό επάνω σου, είναι το ίδιο καταπιεσμένος όσο κι εσύ. Τότε δημιουργείται μια αλυσίδα: πετάς επάνω του, πετάει αυτός πάνω σε σένα, και γίνεστε κι οι δυο εχθροί.

Μην τον πετάς πάνω σε κανέναν. Είναι το ίδιο όπως όταν αισθάνεσαι πως θέλεις να κάνεις εμετό: δεν πας να κάνεις εμετό πάνω σε κάποιον άνθρωπο. Ο θυμός χρειάζεται εμετό. Πήγαινε στο μπάνιο και κάνε εμετό! Καθαρίζει έτσι ολόκληρο το σώμα΄ αν καταπιέσεις τον εμετό, θα είναι επικίνδυνο, και όταν έχεις κάνει εμετό, θα νιώσεις φρέσκος, θα νιώσεις ότι πέταξες ένα βάρος, ένα φορτίο, θα νιώσεις καλά, υγιής. Κάτι άσχημο είχε το φαγητό που έφαγες και το σώμα το απορρίπτει. Μην το πιέζεις συνέχεια μέσα σου.

Ο θυμός είναι ακριβώς ένας διανοητικός εμετός. Κάτι που έφερες μέσα σου δεν είναι εντάξει και ολόκληρη η ψυχική σου ύπαρξη θέλει να το πετάξει έξω, δεν υπάρχει όμως λόγος να το πετάξεις πάνω σε κάποιον άνθρωπο. Επειδή οι άνθρωποι το πετούν πάνω στους άλλους, η κοινωνία τους λέει να το ελέγχουν.

Δεν υπάρχει λόγος να πετάς θυμό πάνω σε κάποιον. Μπορείς να πας στο μπάνιο σου, μπορείς να πας μια μεγάλη βόλτα. Σημαίνει αυτό πως κάτι υπάρχει μέσα σου που χρειάζεται γρήγορη δραστηριότητα ώστε να εκτονωθεί. Κάνε λίγο τζόγκινγκ και θα νιώσεις ότι έχει εκτονωθεί, ή πάρε ένα μαξιλάρι και χτύπα το μαξιλάρι, πάλεψε με το μαξιλάρι και δάγκωσε το μαξιλάρι, μέχρι να χαλαρώσουν τα χέρια και τα δόντια σου. Μέσα σε πέντε λεπτών κάθαρση θα νιώσεις αποφορτισμένος και μόλις το γνωρίσεις αυτό, δεν θα πετάς ποτέ τον θυμό πάνω σε κάποιον άνθρωπο, γιατί αυτό είναι τελείως κουτό πράγμα.

Το πρώτο πράγμα τότε για την μεταμόρφωση είναι να εκφράσεις τον θυμό, όχι όμως πάνω σε κάποιον, γιατί αν τον εκφράσεις πάνω σε κάποιον, δεν μπορείς να τον εκφράσεις ολικά. Μπορεί να θέλεις να σκοτώσεις, αλλά δεν είναι δυνατόν΄ μπορεί να θέλεις να δαγκώσεις, αλλά δεν είναι δυνατόν. Μπορείς όμως να το κάνεις αυτό σε ένα μαξιλάρι. Μαξιλάρι σημαίνει ΄φωτισμένο ήδη.΄ Το μαξιλάρι είναι φωτισμένο, είναι βούδας. Το μαξιλάρι δεν θα αντιδράσει και το μαξιλάρι δεν θα σε πάει στα δικαστήρια και το μαξιλάρι δεν θα δείξει εχθρότητα απέναντί σου και το μαξιλάρι δεν θα κάνει τίποτα. Το μαξιλάρι θα είναι ευχαριστημένο και το μαξιλάρι θα γελάσει μαζί σου.

Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να θυμάσαι: έχε επίγνωση. Όταν ελέγχεις, δεν χρειάζεται καμιά επίγνωση΄ το κάνεις απλώς μηχανικά, σαν ρομπότ. Έρχεται ο θυμός και υπάρχει ένας μηχανισμός΄ ξαφνικά όλο σου το είναι γίνεται στενό και κλειστό. Αν παρατηρείς, ο έλεγχος ίσως να μην είναι τόσο εύκολος.

Η κοινωνία δεν σε διδάσκει ποτέ να παρατηρείς, γιατί όταν κανείς παρατηρεί, είναι τελείως ανοικτός. Αποτελεί μέρος της επίγνωσης αυτό΄ είσαι ανοικτός, κι αν θέλεις να καταπιέσεις κάτι και είσαι ανοικτός, πρόκειται για κάτι το αντιφατικό, μπορεί να βγει προς τα έξω. Η κοινωνία σε διδάσκει πώς να κλείνεις τον εαυτό σου, πώς να διπλώνεσαι. Μην αφήνεις ούτε ένα μικρό παράθυρο από όπου μπορεί να βγει κάτι έξω.

Να θυμάσαι όμως: όταν δεν βγαίνει τίποτε έξω, δεν μπαίνει και τίποτε μέσα. Όταν δεν μπορεί να βγει προς τα έξω ο θυμός, είσαι κλειστός. Αν αγγίξεις μια όμορφη πέτρα, δεν πηγαίνει τίποτε προς τα μέσα΄ κοιτάς ένα λουλούδι, δεν πηγαίνει τίποτε προς τα μέσα: τα μάτια σου είναι νεκρά και κλειστά. Φιλάς έναν άνθρωπο΄ δεν πάει τίποτε μέσα, επειδή είσαι κλειστός. Ζεις αναίσθητη ζωή.

Η ευαισθησία μεγαλώνει με την επίγνωση. Με τον έλεγχο, γίνεσαι νωθρός και νεκρός. Είναι μέρος αυτό τού μηχανισμού του ελέγχου: αν είσαι θωθρός και νεκρός, τότε δεν θα σε επηρεάζει τίποτε, σαν να έχει γίνει μια ακρόπολη το σώμα, μια άμυνα. Τίποτε δεν θα σε επηρεάζει, ούτε η προσβολή ούτε η αγάπη.

Αλλά αυτός ο έλεγχος υπάρχει με πολύ μεγάλο κόστος, ένα κόστος περιττό΄ γίνεται τότε αυτό όλη η προσπάθεια της ζωής σου: πώς να ελέγχεις τον εαυτό σου κι έπειτα να πεθάνεις! Η όλη προσπάθεια του ελέγχου σού παίρνει όλη σου την ενέργεια κι έπειτα απλώς πεθαίνεις.

Ο θυμός είναι πολύ ωραίος΄ το σεξ είναι πολύ ωραίο. Τα ωραία όμως πράγματα μπορεί να ασχημύνουν. Εξαρτάται από σένα. Αν τα επικρίνεις, γίνονται άσχημα΄ αν τα μεταμορφώνεις, γίνονται θεϊκά.

Κανείς έλεγχος, καμιά έκφραση πάνω στους άλλους, περισσότερη επίγνωση΄ και τότε η συνειδητότητα μετακινείται από την περιφέρεια στο κέντρο.