Γιόρτασε τη δυστυχία!
Ακόμη κι απέναντι στη δυστυχία μπορείς να έχεις στάση γιορτασμού. Για παράδειγμα: είσαι λυπημένος - μην ταυτίζεσαι με τη λύπη. Γίνε παρατηρητής και απόλαυσε τη στιγμή της λύπης, γιατί η λύπη έχει τη δική της ομορφιά. Δεν έχεις παρατηρήσει ποτέ. Ταυτίζεσαι τόσο πολύ που δεν διεισδύεις ποτέ στην ομορφιά που έχει μια στιγμή λύπης. Αν παρατηρήσεις, θα εκπλαγείς με τους θησαυρούς που έχανες ως τώρα.
Η λύπη έχει κάποιο βάθος΄ η ευτυχία έχει ρηχότητα. Πήγαινε και παρατήρησε ευτυχισμένους ανθρώπους. Οι λεγόμενοι ευτυχισμένοι άνθρωποι, οι πλεϊμπόυ και οι πλεϊγκέρλ - στα κλαμπ, στα ξενοδοχεία θα τους βρεις, στα θέατρα - χαμογελούν πάντα και ξεχειλίζουν από ευτυχία. Θα δεις πάντα ότι είναι ρηχοί, επιφανειακοί. Δεν έχουν κανένα βάθος. Η ευτυχία είναι όπως ακριβώς τα κύματα στην επιφάνεια΄ ζεις ρηχή ζωή. Αλλά η λύπη έχει βάθος. Όταν είσαι λυπημένος, δεν είναι όπως τα κύματα στην επιφάνεια, είναι σαν το βάθος του Ειρηνικού ωκεανού: πολλά χιλιόμετρα έχει.
Πήγαινε στο βάθος, παρατήρησέ το. Η ευτυχία είναι θορυβώδης΄ η λύπη περιέχει σιωπή. Η ευτυχία μπορεί να είναι σαν την ημέρα, η λύπη είναι σαν τη νύχτα. Η ευτυχία μπορεί να είναι σαν το φως, η λύπη είναι σαν το σκοτάδι. Το φως έρχεται και φεύγει΄ το σκοτάδι παραμένει - είναι αιώνιο. Το φως συμβαίνει πότε-πότε΄ το σκοτάδι υπάρχει πάντα. Αν μπεις στη λύπη, θα τα νιώσεις όλα αυτά τα πράγματα. Ξαφνικά, θα έχεις επίγνωση του γεγονότος ότι η λύπη βρίσκεται εκεί σαν ένα αντικείμενο, εσύ παρατηρείς και βλέπεις και ξαφνικά αρχίζεις να νιώθεις ευτυχισμένος.
Σαν άβυσσος δίχως πυθμένα, τόσο σιωπηλή, τόσο μουσική΄ δεν υπάρχει κανένας απολύτως θόρυβος, καμιά ενόχληση. Μπορεί κανείς να πέφτει συνέχεια μέσα της δίχως τέλος και μπορεί να βγει έξω τελείως αναζωογονημένος. Πρόκειται για ανάπαυση.
Εξαρτάται από την αντιμετώπιση. Όταν γίνεσαι λυπημένος, νομίζεις ότι σου έχει συμβεί κάτι κακό. Πρόκειται για μια ερμηνεία, ότι σου συνέβη κάτι κακό και τότε αρχίζεις να προσπαθείς να ξεφύγεις από τούτο. Δεν διαλογίζεσαι ποτέ πάνω σε τούτο. Θέλεις μετά να πας σε κάποιον: σε ένα πάρτυ, στη λέσχη ή να ανοίξεις την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο ή αρχίζεις να διαβάζεις την εφημερίδα - κάτι, ώστε να μπορέσεις να ξεχάσεις. Είναι λάθος αυτή η αντιμετώπιση που σου έχουν δώσει - ότι είναι κακό να έχεις λύπη. Δεν είναι καθόλου κακό. Πρόκειται για ένα άλλο άκρο της ζωής.
Η ευτυχία είναι το ένα άκρο, η λύπη είναι το άλλο. Η μακαριότητα είναι το ένα άκρο, η δυστυχία είναι το άλλο. Η ζωή αποτελείται κι από τα δυο κι η ζωή είναι μια τελετουργία λόγω και των δυο. Μια ζωή μόνο με μακαριότητα θα έχει εύρος, αλλά δεν θα έχει βάθος. Μια ζωή μόνο με λύπη θα έχει βάθος, αλλά δεν θα έχει εύρος. Μια ζωή και με λύπη και με μακαριότητα είναι πολυδιάστατη΄ κινείται προς όλες τις διαστάσεις μαζί. Παρατήρησε το άγαλμα του Βούδα ή κοίταξε καμιά φορά μέσα στα μάτια μου και θα τα βρεις και τα δυο μαζί - μακαριότητα, ειρήνη καθώς και λύπη. Θα βρεις μια μακαριότητα που περιέχει και τη λύπη, διότι η λύπη εκείνη τής δίνει βάθος. Παρατήρησε το άγαλμα του Βούδα - μακάριο κι όμως λυπημένο. Η ίδια η λέξη ΄λυπημένος΄ σού δίνει λάθος συνειρμούς - ότι κάτι δεν πάει καλά. Πρόκειται για δική σου ερμηνεία.
Κατ΄εμένα, η ζωή στην ολότητά της είναι καλή. Και όταν καταλάβεις τη ζωή στην ολότητά της, μόνο τότε θα μπορείς να γιορτάσεις΄ διαφορετικά όχι. Γιορτασμός σημαίνει: το τι συμβαίνει, δεν έχει σημασία - εγώ θα γιορτάζω. Ο γιορτασμός δεν είναι υπό όρους, ανάλογα με ορισμένα πράγματα: ΄΄Όταν είμαι ευτυχισμένος, τότε θα γιορτάσω,΄΄ ή, ΄΄Όταν είμαι δυστυχισμένος, δεν θα γιορτάσω.΄΄
Φέρνει δυστυχία - πολύ καλά, τη γιορτάζω. Φέρνει ευτυχία - πολύ καλά, τη γιορτάζω. Ο γιορτασμός αποτελεί τη στάση μου, χωρίς όρους ανάλογα με το τι φέρνει η ζωή.
Δημιουργείται όμως ένα πρόβλημα, γιατί όποτε χρησιμοποιώ λέξεις, οι λέξεις εκείνες φέρνουν συνειρμούς στο νου σου. Όταν λέω, ΄΄Γιόρταζε,΄΄ σκέφτεσαι ότι πρέπει κανείς να είναι ευτυχισμένος. Πώς γίνεται να γιορτάζει όταν είναι λυπημένος; Δεν λέω ότι πρέπει να είναι κανείς ευτυχισμένος για να γιορτάζει. Ο γιορτασμός αποτελεί την ευγνωμοσύνη για ό,τι σου δίνει η ζωή. Ό,τι κι αν σου δίνει η ύπαρξη, ο γιορτασμός αποτελεί ευγνωμοσύνη΄ την ευχαριστείς.