ΑΦΗΝΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΘΕ ΣΤΙΓΜΗ
Ο θάνατος ήδη συμβαίνει. Είτε το αντιμετωπίσεις αυτό είτε όχι, είτε το κοιτάζεις είτε όχι, βρίσκεται ήδη εκεί. Είναι ακριβώς σαν την αναπνοή. Όταν γεννιέται ένα παιδί, εισπνέει. Εισπνέει για πρώτη φορά. Αυτή είναι η αρχή τής ζωής. Κι όταν κάποια μέρα γεράσει, όταν πεθαίνει, θα κάνει εκπνοή.
Ο θάνατος συμβαίνει πάντα με την εκπνοή και η γέννηση με την εισπνοή. Αλλά η εκπνοή και η εισπνοή συμβαίνουν συνεχώς. Με κάθε εισπνοή γεννιέσαι΄ με κάθε εκπνοή πεθαίνεις.
Το πρώτο λοιπόν πράγμα που πρέπει να καταλάβεις είναι ότι ο θάνατος δεν βρίσκεται κάπου στο μέλλον και σε περιμένει, όπως τον έχουν απεικονίσει πάντα. Αποτελεί μέρος της ζωής΄ είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία - όχι στο μέλλον, αλλά εδώ, τώρα.
Κατά κανόνα, σε έχουν διδάξει να θεωρείς ότι ο θάνατος είναι εναντίον της ζωής. Ο θάνατος δεν είναι εναντίον της ζωής - η ζωή δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον θάνατο. Ο θάνατος αποτελεί το ίδιο το έδαφος πάνω στο οποίο υπάρχει η ζωή. Ο θάνατος και η ζωή είναι σαν δυο φτερά: το πουλί δεν μπορεί να πετάξει με το ένα φτερό και η ύπαρξη δεν μπορεί να είναι χωρίς τον θάνατο. Το πρώτο λοιπόν πράγμα είναι η ξεκάθαρη κατανόηση τού τι εννοούμε με τη λέξη θάνατος.
Ο θάνατος είναι μια απολύτως αναγκαία διαδικασία προκειμένου να υπάρχει η ζωή. Δεν είναι ο εχθρός, είναι ο φίλος. Και δεν βρίσκεται κάπου στο μέλλον, βρίσκεται εδώ, τώρα. Δεν πρόκειται να συμβεί, πάντοτε συμβαίνει. Από τότε που είσαι εδώ, βρίσκεται μαζί σου. Συμβαίνει με κάθε μια εκπνοή - λίγος θάνατος, ένας μικρός θάνατος - αλλά εξαιτίας του φόβου, τον έχουμε τοποθετήσει στο μέλλον.
Ο νους προσπαθεί πάντα να αποφύγει τα πράγματα τα οποία δεν μπορεί να κατανοήσει και ο θάνατος είναι ένα από τα πιο ακατανόητα μυστήρια. Υπάρχουν τρία μόνο μυστήρια: η ζωή, ο θάνατος και η αγάπη. Βρίσκονται και τα τρία πέρα από τον νου.
Έτσι λοιπόν ο νους παίρνει τη ζωή ως κάτι το δεδομένο΄ έτσι δεν υπάρχει ανάγκη να ερευνήσεις. Είναι ένας τρόπος να το αποφεύγεις αυτό. Δεν σκέφτεσαι ποτέ, δεν διαλογίζεσαι ποτέ για τη ζωή΄ την έχεις απλώς αποδεχτεί, την έχεις πάρει ως δεδομένη. Αποτελεί ένα τεράστιο μυστήριο. Είσαι ζωντανός, αλλά μην νομίζεις ότι έχεις γνωρίσει τη ζωή.
Για το θάνατο ο νους κάνει ένα άλλο κόλπο: τον αναβάλλει. Θα ήταν συνεχής η ανησυχία του, αν τον αποδεχόταν εδώ και τώρα, έτσι λοιπόν ο νους τον τοποθετεί κάπου στο μέλλον - τότε δεν υπάρχει καμιά βιασύνη. Όταν έρθει, θα δούμε.
Και για την αγάπη ο νους έχει δημιουργήσει υποκατάστατα που δεν είναι αγάπη. Μερικές φορές την κτητικότητά σου την αποκαλείς αγάπη΄ μερικές φορές την προσκόλλησή σου την αποκαλείς αγάπη΄ μερικές φορές την κυριαρχικότητά σου την αποκαλείς αγάπη. Αυτά είναι παιγνίδια τού εγώ. Η αγάπη δεν έχει καμιά σχέση μαζί τους. Μάλιστα, εξαιτίας των παιγνιδιών αυτών, δεν είναι δυνατό να υπάρξει η αγάπη.
Ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, ανάμεσα στις όχθες τής ζωής και του θανάτου, κυλάει το ποτάμι τής αγάπης. Και αυτό είναι δυνατό μόνο για τον άνθρωπο που δεν παίρνει τη ζωή ως δεδομένη, που προχωρεί βαθιά μέσα στην ποιότητα εκείνη την οποία έχεις όταν είσαι ζωντανός, για τον άνθρωπο που γίνεται υπαρξιακός, αυθεντικός. Η αγάπη είναι για τον άνθρωπο που αποδέχεται το θάνατο εδώ και τώρα και δεν τον αναβάλλει. Τότε ανάμεσα σε εκείνα τα δυο προβάλλει ένα όμορφο φαινόμενο: το ποτάμι της αγάπης.
Η ζωή και ο θάνατος είναι σαν δυο όχθες. Υπάρχει η δυνατότητα να κυλήσει το ποτάμι τής αγάπης, πρόκειται όμως για δυνατότητα μόνο. Θα πρέπει να την υλοποιήσεις. Υπάρχει η ζωή και ο θάνατος, την αγάπη όμως πρέπει να την υλοποιήσεις, αυτό το σκοπό έχει η ύπαρξή σου ως άνθρωπος. Αν δεν υλοποιηθεί η αγάπη, έχεις χάσει την ουσία΄ έχεις χάσει το όλο νόημα τής ύπαρξής σου.