Η μετάφραση δεν είναι ακριβής. Το όλο νόημα του Ατίσα είναι: μη κουτσομπολεύεις τους ανθρώπους έχοντας σκόπιμα την πρόθεση να τους βλάψεις, γιατί αυτό δεν σημαίνει πραγματικά πως αστειεύεσαι, δεν είναι διασκεδαστικό, δεν δείχνει χιούμορ. Ο Ατίσα δεν μπορεί να είναι κατά της αίσθησης του χιούμορ, είναι αδύνατο. Κανείς άνθρωπος με τη δική του ευφυΐα και επίγνωση δεν μπορεί να είναι κατά της αίσθησης του χιούμορ. Μάλιστα, είναι ακριβώς οι άνθρωποι σαν τον Ατίσα αυτοί που χάρισαν το καλύτερο θρησκευτικό χιούμορ του κόσμου. Ο Ατίσα προέρχεται από την παράδοση του Γκωτάμα Βούδα – από την ίδια γραμμή με τους ανθρώπους του Ζεν. Και το Ζεν είναι η μόνη θρησκεία που έχει αποδεχτεί το χιούμορ ως προσευχή. Δεν είναι δυνατό, δεν είναι καθόλου δυνατό, να μην είχε ο Ατίσα την αίσθηση του χιούμορ.

Τότε λοιπόν η σούτρα δεν μπορεί πραγματικά να είναι αντίθετη προς τα αστεία. Είναι αντίθετη στο να βλάπτεις τους ανθρώπους. Εκείνο που λέει ο ίδιος είναι να μπαίνεις βαθύτερα στην ψυχολογία του αστείου, στη λογική που υπάρχει πίσω από το αστείο. Αυτό έκανε ο Σίγκμουντ Φρόιντ χίλια χρόνια αργότερα. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ θεωρεί ότι όταν λες αστεία για κάποιον, υπάρχει κάθε πιθανότητα να είσαι επιθετικός, να έχεις μέσα σου θυμό, ότι με πλάγιο τρόπο προσποιείσαι πως κάνεις χιούμορ, αλλά στην πραγματικότητα θέλεις να τον προσβάλλεις.

Αυτό όμως δεν μπορεί να το κρίνει κανείς άλλος από τα έξω΄ μόνο εσύ μπορείς να είσαι ο κριτής. Αν υπάρχει σκόπιμη προσπάθεια μέσα στο νου σου να προσβάλλεις κάποιον, να πληγώσεις κάποιον, αν πρόκειται για βία μεταμφιεσμένη σε χιούμορ, απόφυγέ το. Αν όμως δεν πρόκειται για βία αλλά για καθαρή αίσθηση του χιούμορ, αίσθηση διασκέδασης – την αίσθηση τού να μην παίρνεις τη ζωή στα σοβαρά, να μην την παίρνεις πάρα πολύ στα σοβαρά - τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.

Αν συναντήσω κάποια μέρα τον Ατίσα, θα του μάθω μερικά ανέκδοτα. Κι έχω την αίσθηση ότι θα το απολαύσει. Τα ανέκδοτα μπορούν να είναι καθαρό χιούμορ χωρίς να περιέχουν καμιά βία. Μερικές φορές επιφανειακά μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι υπάρχει κάποια βία, το ζήτημα όμως δεν είναι τι σκέφτονται οι άλλοι, το ζήτημα είναι ποια είναι η δική σου πρόθεση. Το ζήτημα είναι η πρόθεση. Μπορεί να χαμογελάς με την πρόθεση να προσβάλλεις, το χαμόγελο γίνεται τότε αμάρτημα. Το κάθε τι μπορεί να γίνει αμάρτημα αν υπάρχει βαθιά μέσα σου η επιθυμία να ασκήσεις βία. Και το κάθε τι μπορεί να γίνει αρετή αν υπάρχει βαθιά μέσα σου η επιθυμία να δημιουργήσεις περισσότερη χαρά μέσα στη ζωή, περισσότερο γέλιο μέσα στη ζωή.

Η δική μου αντίληψη είναι ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο πολύτιμο από το γέλιο. Το γέλιο σε φέρνει πάρα πολύ κοντά στην προσευχή. Μάλιστα, μέσα σου απομένει μόνο το γέλιο όταν είσαι ολικός. Σε κάθε τι άλλο παραμένεις μερικός, παραμένεις μερικός ακόμη κι όταν κάνεις έρωτα. Όταν όμως γελάς με ένα εγκάρδιο γέλιο που βγαίνει από μέσα σου, τότε όλα τα μέρη της ύπαρξής σου – το σωματικό, το ψυχολογικό, το πνευματικό – πάλλονται όλα ακολουθώντας ένα μοναδικό μουσικό σκοπό, πάλλονται όλα σε αρμονία.

Έτσι λοιπόν το γέλιο χαλαρώνει. Και η χαλάρωση είναι πνευματικό πράγμα. Το γέλιο σε φέρνει κάτω στη γη, σε κατεβάζει κάτω από τις ανόητες ιδέες σου πως είσαι ο πιο άγιος από όλους. Το γέλιο σε φέρνει στην πραγματικότητα, έτσι όπως είναι. Ο κόσμος είναι ένα παιγνίδι του Θεού, ένα συμπαντικό αστείο. Κι αν δεν τον κατανοήσεις ως ένα συμπαντικό αστείο, δεν θα μπορέσεις να κατανοήσεις ποτέ το υπέρτατο μυστήριο.

Είμαι απόλυτα υπέρ των αστείων, είμαι απόλυτα υπέρ του γέλιου.

Μετέφρασαν λάθος τον Ατίσα. Εκείνο που εννοεί πραγματικά είναι: Μην είσαι βίαιος, ακόμη και με τα λόγια σου. Ακόμη κι όταν αστειεύεσαι, μην είσαι βίαιος, διότι η βία γεννά περισσότερη βία, ο θυμός θα φέρει κι άλλο θυμό κι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που δεν τελειώνει ποτέ.