Γιατρέ, τον εαυτό σου να γιατρέψεις: έτσι θα γιατρέψεις και τον ασθενή σου. Ας είναι για εκείνον το πιο καλό θεραπευτικό βοήθημα να βλέπει με τα ίδια του τα μάτια αυτόν που κάνει καλά τον εαυτό του. (Ζαρατούστρα)

Είναι σπουδαία αυτή η συμβουλή για όσους θέλουν να φτάσει η ανθρώπινη συνειδητότητα στις ανώτερες δυνατόν κορυφές της. Το πρώτο πράγμα είναι: ΄΄Γιατρέ, τον εαυτό σου να γιατρέψεις.΄΄ Πρέπει να είσαι εντελώς ελεύθερος από κάθε προκατάληψη, κάθε παράλογο νεκρό παρελθόν, πρέπει να είσαι καινούργιος την κάθε μια στιγμή. Αυτό θα αποτελέσει την υγεία σου. Κι αυτό θα βοηθήσει τους ανθρώπους: βλέποντάς σε, βλέποντας την επίγνωσή σου, βλέποντας την αγάπη σου, βλέποντας την ευσπλαχνία σου, βλέποντας την ευδαιμονία σου, θα έχουν την απόδειξη ότι οι άλλοι κάνουν λάθος και ότι θα χρειαστεί να αλλάξουν. Δεν είναι ζήτημα επιχειρηματολογίας΄ είναι ζήτημα τής παρουσίασης τής ζωής σου μέσα στο καινούργιο φως, έτσι ώστε εκείνοι που στέκουν μέσα στο σκοτάδι να μπορούν να δουν ότι στέκουν μέσα στο σκοτάδι και ότι είναι τούτη η αιτία της δυστυχίας τους και της αρρώστιας τους.

Υπάρχουν χίλιοι δρόμοι που δεν τους έχει ποτέ κανείς βαδίσει, χίλιες μορφές υγείας και κρυμμένα νησιά τής ζωής. Εδώ ακριβώς θα ερωτευτεί τον Ζαρατούστρα όποιος έχει ευφυΐα. Είναι τόσο πολύ διαφορετικός από τους άλλους δασκάλους τής θρησκείας.

Ο Μαχαβίρα λέει, ΄΄Έχω πει την τελευταία λέξη΄ δεν υπάρχει πλέον τίποτα να ανακαλύψεις. Ό,τι πρέπει να ανακαλύψει κανείς σχετικά με τη συνειδητότητα του ανθρώπου το ανακάλυψα εγώ. Δεν θα υπάρξει εικοστός πέμπτος τιρθάνκαρα.΄΄ Ο Γκωτάμα Βούδας λέει το ίδιο πράγμα. Ο Μωάμεθ λέει, ΄΄Υπήρξαν προφήτες πριν από μένα, αλλά μετά από μένα δεν θα υπάρξει κανείς προφήτης, γιατί έχω φέρει όλες τις γνώσεις΄ τώρα δεν υπάρχει πια τίποτε κρυμμένο.΄΄

Ο Ζαρατούστρας έχει μια πολύ διαφορετική προσέγγιση, πολύ ταπεινή. Υπάρχουν χίλιοι δρόμοι που δεν τους έχει ποτέ κανείς βαδίσει, χίλιες μορφές υγείας και κρυμμένα νησιά τής ζωής. Ο άνθρωπος κι η γη του ανθρώπου παραμένουν πράγματα ανεξάντλητα και ανεξερεύνητα.

Εκείνος δεν θέλει να αποτελέσει την τελευταία λέξη. Αντίθετα θέλει να αποτελέσει την αρχή και αφήνει τα πάντα ανοικτά. ΄΄Άλλαζε συνεχώς, καθώς έρχεσαι σε νέους χώρους. Δεν χρειάζεται να συμφωνείς μαζί μου, διότι υπάρχουν χιλιάδες μονοπάτια που δεν τα έχει περπατήσει κανείς και υπάρχουν χιλιάδες νησιά στη γη καθώς και στην εσωτερική ύπαρξη του ανθρώπου που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα. Μην μένεις λοιπόν προσκολλημένος σε μένα΄ προχώρησε!΄΄

Θέλει να πει, ΄΄Σε διδάσκω να προχωρείς. Δεν σου δίνω μια σταθερή διδασκαλία΄ σου δίνω απλώς μια ώθηση, ένα κίνητρο, μια πρόκληση.΄΄ Ο πραγματικός Δάσκαλος αποτελεί πάντα μια πρόκληση: πρόκληση για νέες ανακαλύψεις, πρόκληση για νέους άγνωστους χώρους, πρόκληση για τα μακρινά αστέρια. Δίνει απλώς ενθάρρυνση. Σε βοηθάει να ανοίξεις τα φτερά σου και σου αφήνει ανοικτό όλο τον ουρανό.

Παρατηρείστε και ακούστε, εσείς οι μοναχικοί! Έρχονται από το μέλλον άνεμοι με ένα κρυφό φτερούγισμα΄ και φτάνουν στα ευαίσθητα αυτιά καλές ειδήσεις. Εσείς οι μοναχικοί τού σήμερα, που έχετε αποχωρήσει από την κοινωνία. . . Άκου προσεκτικά αυτές τις λέξεις: Εσείς οι μοναχικοί τού σήμερα που έχετε αποχωρήσει από την κοινωνία, θα γίνετε μια μέρα ένας λαός: από σας που έχετε επιλέξει τον εαυτό σας θα ξεφυτρώσει ένας λαός εκλεκτός - κι από τον εκλεκτό αυτό λαό, ο υπεράνθρωπος.

Είναι ατυχές που δεν έχει συμβεί ακόμη τούτο. Ακόμη... Εσείς είστε οι μοναχικοί τού σήμερα΄ το όνομα που χρησιμοποιώ για τους μοναχικούς είναι σαννυάσιν. Είσαστε ακόμη λίγοι. Έχουν περάσει εικοσιπέντε αιώνες, αλλά τα λόγια του Ζαρατούστρα μοιάζουν σαν να τα είπε σήμερα.

Εσείς οι μοναχικοί τού σήμερα που έχετε αποχωρήσει από την κοινωνία, θα γίνετε μια μέρα ένας λαός. Πριν από εικοσιπέντε αιώνες έλπιζε εκείνος - και εξακολουθεί να παραμένει αυτό μια ελπίδα. Ακόμη ελπίζω ότι δεν θα είσαστε λίγοι για πάντα. Έχω ήδη αρχίσει να σας αποκαλώ ΄δικούς μου ανθρώπους.΄

Από σας που έχετε επιλέξει τον εαυτό σας θα ξεφυτρώσει ένας λαός εκλεκτός - κι από τον εκλεκτό αυτό λαό, ο υπεράνθρωπος.

Αληθινά, η γη θα γίνει ένας οίκος θεραπείας! Και ήδη πλέει γύρω της μια νέα μυρωδιά, μια μυρωδιά που φέρνει υγεία - και μια νέα ελπίδα! Μπορώ να επαναλάβω απλώς τα λόγια του, γιατί ισχύουν σήμερα το ίδιο όσο και πριν από εικοσιπέντε αιώνες. Είναι πολύ λυπηρό΄ είναι ατυχές, ίσως όμως να είχε έρθει εκείνος πάρα πολύ νωρίς, πριν από την εποχή του. Κάθε ιδιοφυής άνθρωπος έρχεται νωρίς, ο Ζαρατούστρας όμως φαίνεται πως ήρθε υπερβολικά νωρίς.

Ίσως να έφτασε τώρα η εποχή που μπορούμε να κάνουμε τούτη τη γη ένα ναό θεραπείας - όχι μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχή, έναν ιερό τόπο όπου όλοι θα είναι ακέραιοι, όχι διχασμένοι, όχι σχιζοφρενείς. Είναι πολύ μικρή ακόμα, υπάρχει όμως μέσα στην καρδιά πολλών ευφυών και θαρραλέων ανθρώπων. Έχει ήδη προβάλει η επιθυμία για μια μεγαλύτερη ζωή, για μια ανώτερη ζωή, για μια καλύτερη ζωή. Ίσως να βρίσκεται πολύ κοντά η άνοιξη. Ίσως να έχουμε φτάσει στην κατάλληλη εποχή.

Μια μυρωδιά που φέρνει υγεία - και μια νέα ελπίδα! Θέλουμε να γίνει πραγματικότητα η ελπίδα αυτή΄ έχει παραμείνει πολύ καιρό μόνο ως ελπίδα. Είναι καιρός να πραγματοποιηθεί το όνειρο κι αν δεν μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε τούτο το όνειρο, τότε δεν υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα.

Μου δίνει μεγάλες ελπίδες αυτό, γιατί το τρελό πλήθος έχει φτάσει κοντά σε μια παγκόσμια αυτοκτονία. Και τώρα θα υπάρχουν δυο μόνο εναλλακτικές εκδοχές: είτε θα μεταμορφώσεις τον εαυτό σου και θα γίνεις ένας νέος άνθρωπος, ο υπεράνθρωπος, είτε θα ετοιμαστείς για την εξαφάνισή σου από τη γη. Και δεν νομίζω ότι ο άνθρωπος θέλει να πεθάνει. Δεν νομίζω ότι τα δέντρα θέλουν να πεθάνουν, ή τα πουλιά ή τα ζώα. Δεν νομίζω ότι η ζωή θέλει να αυτοκτονήσει.

Επομένως τo πιθανότερο είναι ότι θα επιλέξει να μεταμορφωθεί και να γεννήσει τον υπεράνθρωπο, και θα εγκαταλείψει όλα όσα έχουν κανονίσει για σένα οι πολιτικοί σε ολόκληρο τον κόσμο ώστε να αυτοκτονήσεις. Τώρα οι δυνάμεις τής ζωής και οι δυνάμεις τού θανάτου βρίσκονται αντιμέτωπες μεταξύ τους. Οι δυνάμεις τής ζωής είναι εύθραυστες, όπως ακριβώς μια μυρωδιά στον αέρα. Και οι δυνάμεις τού θανάτου είναι πολύ ισχυρές.

Κι όμως, ο θάνατος δεν μπορεί να νικήσει τη ζωή. Το μίσος δεν μπορεί να νικήσει την αγάπη. Η ασχήμια δεν μπορεί να νικήσει την ομορφιά.