Δεν μπορώ να κόψω τη συνήθεια τού συνεχούς καπνίσματος. Έχω προσπαθήσει πολύ, αλλά αποτύγχανα πάντα. Είναι αμάρτημα το κάπνισμα;

Μην το κάνεις βουνό το πράγμα! Οι θρήσκοι άνθρωποι είναι πολύ επιδέξιοι σε τούτο. Τώρα, τι κάνεις πραγματικά όταν καπνίζεις; Φέρνεις απλώς λίγο καπνό μέσα στα πνευμόνια σου και μετά τον βγάζεις έξω. Είναι ένα είδος πραναγιάμα... βρώμικο, ακάθαρτο, πάντως είναι πραναγιάμα! Γιόγκα κάνεις, με τρόπο ανόητο. Δεν πρόκειται για αμάρτημα. Μπορεί να είναι κουτό, αλλά δεν είναι αμάρτημα σίγουρα.

Υπάρχει μόνο ένα αμάρτημα, και αυτό είναι η έλλειψη επίγνωσης, και μόνο μια αρετή, κι αυτή είναι η επίγνωση.

Κάνε ό,τι κάνεις, μείνε όμως παρατηρητής τού πράγματος, και αμέσως μεταμορφώνεται η ποιότητα των πράξεων σου.

Δεν θα σου πω να μην καπνίζεις΄ αυτό το δοκίμασες. Θα πρέπει να σου έχουν πει πολλοί δήθεν άγιοι να μην καπνίζεις: ΄΄Γιατί αν καπνίζεις, θα πας στην κόλαση.΄΄ Ο Θεός δεν είναι τόσο ανόητος όσο είναι οι άγιοί σου. Να ρίξει κάποιον στην κόλαση επειδή κάπνιζε τσιγάρα, θα είναι τελείως μάταιο το πράγμα.

Κάποιο πρωί, ο Βάιντραουμπ πήγε σε ένα εστιατόριο και παρήγγειλε αυγά με μπέικον. Ήταν ορθόδοξος Eβραίος και η γυναίκα του διατηρούσε το σπίτι τους αυστηρά κόσερ, όμως ο Βάιντραουμπ ένιωσε τούτη την ανάγκη γι΄αυτή τη φορά και μόνο.
Καθώς ετοιμαζόταν να βγει ο Βάιντραουμπ από το εστιατόριο, σταμάτησε στην πόρτα παγωμένος από τον τρόμο. Ο ουρανός είχε γεμίσει μαύρα σύννεφα, είχε αστραπές και το έδαφος σείστηκε από τη δόνηση μιας βροντής.
΄΄Για φαντάσου!΄΄ αναφώνησε. ΄΄Τόση φασαρία για ένα μικρό κομμάτι μπέικον!΄΄

Αυτό όμως σού έλεγαν οι δήθεν άγιοί σου όλες τις εποχές, επί αιώνες.

Tο κάπνισμα είναι κακό για την υγεία, ανθυγιεινό, όχι όμως αμαρτία. Γίνεται αμαρτία μόνο αν το κάνεις χωρίς συνειδητότητα. Δεν είναι το κάπνισμα που το κάνει να είναι αμαρτία, αλλά η έλλειψη συνειδητότητας.

Ας τονίσω το γεγονός αυτό. Μπορείς να κάνεις την προσευχή σου κάθε μέρα χωρίς συνειδητότητα΄ τότε η προσευχή σου είναι αμαρτία. Μπορεί να εθιστείς στην προσευχή σου. Αν χάσεις μια μέρα την προσευχή, όλη τη ημέρα νιώθεις πως κάτι δεν πάει καλά, κάτι λείπει... κάποιο κενό. Το ίδιο συμβαίνει με το κάπνισμα ή με το ποτό΄ δεν υπάρχει καμιά διαφορά εκεί. Η προσευχή σού έχει γίνει μια μηχανική συνήθεια΄ έχει γίνει ο κύριός σου. Σου κάνει το αφεντικό΄ εσύ είσαι απλώς ο υπηρέτης, ο σκλάβος της. Αν δεν την κάνεις, σε υποχρεώνει να την κάνεις.

Δεν είναι λοιπόν θέμα καπνίσματος. Μπορεί να κάνεις τον Υπερβατικό Διαλογισμό σου κάθε μέρα τακτικά και ίσως να συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Αν βρίσκεται εκεί η ποιότητα τής έλλειψης επίγνωσης, αν βρίσκεται εκεί η μηχανικότητα, αν έχει γίνει αυτό μια σταθερή ρουτίνα, αν έχει γίνει συνήθεια και είσαι θύμα τής συνήθειας και δεν μπορείς να την βάλεις στην άκρη, δεν είσαι πια κύριος τού εαυτού σου, τότε πρόκειται για αμάρτημα. Το ότι είναι όμως αμάρτημα προέρχεται από την έλλειψη συνειδητότητάς σου, όχι από την ίδια την πράξη.

Καμιά πράξη δεν είναι ενάρετη, καμιά πράξη δεν είναι αμαρτία. Ποια συνειδητότητα βρίσκεται πίσω από την πράξη, από εκεί εξαρτώνται τα πάντα.

Λες: ΄΄Δεν μπορώ να κόψω τη συνήθεια τού συνεχούς καπνίσματος.΄΄ Με ενδιαφέρει λιγότερο το συνεχές σου κάπνισμα΄ με ενδιαφέρει περισσότερο η συνήθειά σου. Κάθε συνήθεια που μετατρέπεται σε δύναμη, σε κυρίαρχη δύναμη πάνω σου, είναι αμαρτία. Πρέπει κανείς να ζει πιο πολύ μέσα σε ελευθερία. Πρέπει να μπορεί κανείς να κάνει πράγματα όχι σύμφωνα με τις συνήθειες, αλλά σύμφωνα με τις καταστάσεις.

Η ζωή αλλάζει συνεχώς, πρόκειται για μια ροή, και οι συνήθειες είναι στάσιμες. Όσο πιο πολύ σε περιβάλλουν οι συνήθειες, τόσο πιο πολύ είσαι κλειστός προς τη ζωή. Δεν είσαι ανοικτός, δεν έχεις παράθυρα. Δεν έχεις καμιά επικοινωνία με τη ζωή΄ επαναλαμβάνεις συνεχώς τις συνήθειές σου. Δεν ταιριάζουν΄ δεν αποτελούν τη σωστή ανταπόκριση στην κατάσταση, στη στιγμή. Μένουν πάντα πίσω, πάντα υστερούν. Αυτή είναι η αποτυχία τής ζωής σου.

Να θυμάσαι λοιπόν: είμαι εναντίον κάθε είδους συνήθειας. Καλή ή κακή δεν είναι το ζήτημα. Δεν υπάρχει καλή συνήθεια από μόνη της, δεν υπάρχει κακή συνήθεια από μόνη της. Οι συνήθειες είναι όλες κακές, επειδή συνήθεια σημαίνει ότι κάτι το ασυνείδητο έχει γίνει κυρίαρχος παράγοντας στη ζωή σου, παίρνει τις αποφάσεις αυτό. Δεν είσαι πια εσύ ο παράγοντας που αποφασίζει. Η ανταπόκριση δεν προέρχεται από επίγνωση αλλά από ένα μοτίβο, μια δομή, που έμαθες στο παρελθόν.

Έχω δει πολλούς πλούσιους ανθρώπους να ζουν πολύ φτωχή ζωή. Πριν πλουτίσουν, είχαν παγιωθεί οι συνήθειές τους και οι συνήθειες παγιώθηκαν όταν ήταν φτωχοί. Γι΄αυτό και βρίσκεις τόση τσιγκουνιά στους πλούσιους ανθρώπους΄ προέρχεται από τις συνήθειες που εμφυτεύτηκαν μέσα τους όταν ήταν φτωχοί.

Ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, όχι ένας από τους πλουσιότερους, αλλά ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, θεωρείται ότι ήταν ο Νιζάμ τού Χάιντεραμπαντ. Η συλλογή του από διαμάντια ήταν η μεγαλύτερη στον κόσμο, γιατί ήταν δικά του τα αδαμαντορυχεία τού Γκολκόντα, που έχουν δώσει στον κόσμο τα πιο μεγάλα διαμάντια. Το Κοχινούρ προέρχεται από το Γκολκόντα. Κάποτε ήταν ιδιοκτησία τού Νιζάμ. Είχε τόσα πολλά διαμάντια που λέγεται ότι κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να υπολογίσει ακριβώς την τιμή τής συλλογής. Χιλιάδες και χιλιάδες διαμάντια΄ δεν τα μετρούσαν, τα ζύγιζαν!

Ήταν όμως ο ίδιος ένας από τους πιο τσιγκούνηδες ανθρώπους στον κόσμο. Χρησιμοποιούσε ένα και μόνο καπέλο επί τριάντα χρόνια. Βρωμούσε, αλλά δεν το άλλαζε. Συνέχισε να φορά το ίδιο επανωφόρι όλη του σχεδόν τη ζωή και δεν το έδινε να το πλύνουν, γιατί μπορεί να το κατέστρεφαν. Ήταν τόσο τσιγκούνης, δεν μπορείς να το φανταστείς, που μάζευε μισοκαπνισμένα τσιγάρα από τα τασάκια των επισκεπτών και μετά τα κάπνιζε. Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο να καπνίζει αποτσίγαρα που είχαν καπνίσει άλλοι! Το πρώτο πράγμα που έκανε μόλις έφευγε κάποιος επισκέπτης ήταν να ψάξει τα τασάκια και να μαζέψει τα αποτσίγαρα.

Όταν πέθανε, το μεγαλύτερο διαμάντι του το βρήκαν μέσα στα βρώμικα παπούτσια του. Το έκρυβε μέσα στο παπούτσι του! Ίσως να είχε κάποια ιδέα πίσω από τούτο΄ ότι ίσως να μπορούσε να το πάρει μαζί του στον άλλο κόσμο. Ίσως να φοβόταν: ΄΄Όταν πεθάνω, μπορεί να το κλέψουν.΄΄ Ήταν το πιο μεγάλο διαμάντι΄ το χρησιμοποιούσε αυτό το διαμάντι σαν βάρος για να συγκρατεί τα χαρτιά πάνω στο τραπέζι του. Πριν πεθάνει, θα πρέπει να το έβαλε μέσα στο παπούτσι του.

Ακόμη κι όταν πεθαίνει κανείς, κρατά τις παλιές συνήθειες, ακολουθεί τα παλιά πρότυπα. Έχω ακούσει:

Ο γέρος Μουλά Νασρουντίν είχε γίνει πολύ πλούσιος άνθρωπος. Όταν ένιωσε ότι πλησιάζει ο θάνατος, αποφάσισε να κανονίσει κάτι για την κηδεία του, παρήγγειλε λοιπόν ένα όμορφο φέρετρο φτιαγμένο από έβενο, με σατινένια μαξιλάρια μέσα. Έβαλε επίσης να του φτιάξουν κι ένα όμορφο μεταξωτό καφτάνι για να το φορέσουν στο νεκρό του σώμα.
Τη μέρα που παρέδωσε ο ράφτης το καφτάνι, ο Μουλά Νασρουντίν το δοκίμασε για να δει πώς θα φαινόταν, αλλά ξαφνικά αναφώνησε, ΄΄Τι είναι αυτά! Πού βρίσκονται οι τσέπες;΄΄

Καπνίζεις ή δεν καπνίζεις, δεν είναι σπουδαίο αυτό. Ίσως αν συνεχίσεις να καπνίζεις, θα πεθάνεις λίγο νωρίτερα. Και λοιπόν; Ο κόσμος έχει τέτοιο υπερπληθυσμό που θα κάνεις κάτι καλό αν πεθάνεις λίγο νωρίτερα. Μπορεί να πάθεις φυματίωση. Και λοιπόν; Η φυματίωση είναι τώρα σχεδόν σαν το κοινό κρυολόγημα. Μάλιστα, δεν υπάρχει θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα, υπάρχει όμως θεραπεία για τη φυματίωση΄ το ξέρω, γιατί υποφέρω από το κοινό κρυολόγημα. Αν έχεις φυματίωση, είσαι πολύ τυχερός.

Είναι λοιπόν δυνατό να πεθάνεις δυο χρόνια νωρίτερα, μπορεί να πάθεις φυματίωση, πάντως δεν πρόκειται για αμάρτημα. Μην ανησυχείς για τούτο. Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις κάτι για τη ζωή σου, δεν θα σε βοηθήσει να σταματήσεις το κάπνισμα΄ γιατί ξέρω ανθρώπους που σταματούν το κάπνισμα, μετά αρχίζουν να μασούν τσίχλες. Η ίδια παλιά ανοησία! ΄Η, αν είναι Ινδοί, αρχίζουν να μασούν παν΄ το ίδιο είναι. Κάτι θα κάνεις. Η απουσία συνειδητότητας που έχεις θα απαιτεί κάποια δραστηριότητα, κάποια απασχόληση. Είναι απασχόληση. Και πρόκειται μόνο για το σύμπτωμα΄ δεν είναι το πραγματικό πρόβλημα. Δεν είναι η ρίζα τού προβλήματος.

Δεν το έχεις προσέξει; Όποτε αισθάνεσαι αναστατωμένος συναισθηματικά, αρχίζεις αμέσως να καπνίζεις. Σου δίνει ένα είδος ανακούφισης΄ απασχολείσαι. Αποσπάται η προσοχή τού νου σου από το συναισθηματικό πρόβλημα. Όποτε αισθάνονται ένταση οι άνθρωποι, αρχίζουν να καπνίζουν. Το πρόβλημα είναι η ένταση, το πρόβλημα είναι η συναισθηματική αναστάτωση, το πρόβλημα βρίσκεται κάπου αλλού΄ το κάπνισμα είναι απλώς μια απασχόληση. Απασχολείσαι λοιπόν καθώς φέρνεις μέσα και έξω τον καπνό και ξεχνάς προς το παρόν... γιατί ο νους δεν μπορεί να σκεφτεί δυο πράγματα μαζί, να το θυμάσαι αυτό. Ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία τού νου είναι: μπορεί να σκέφτεται μόνο ένα πράγμα τη φορά΄ είναι μονοδιάστατος. Αν καπνίζεις λοιπόν και σκέφτεσαι το κάπνισμα, τότε αποσπάται η προσοχή σου από κάθε άλλη αγωνία.

Αυτό είναι όλο κι όλο το μυστικό των δήθεν πνευματικών μάντρα: δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να αποσπούν την προσοχή, όπως το κάπνισμα. Επαναλαμβάνεις ΄΄Ομ, Ομ, Ομ,΄΄ ή ΄΄Ραμ, Ραμ, Ραμ,΄΄ ή ΄΄Αλλάχ, Αλλάχ, Αλλάχ.΄΄ Αυτό δίνει απλώς κάποια απασχόληση στο νου. Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι που διδάσκουν τα μάντρα λένε, ΄΄Να το επαναλαμβάνεις όσο πιο γρήγορα γίνεται, έτσι ώστε ανάμεσα σε δυο επαναλήψεις να μην υπάρχει ούτε ένα μικρό κενό. Να πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο΄ έτσι λοιπόν με το ΄΄Ραμ, Ραμ, Ραμ΄΄ μην αφήνεις κενό ανάμεσα σε δυο Ραμ, διαφορετικά μπορεί να μπει καμιά σκέψη. Να το επαναλαμβάνεις σαν τρελός!΄΄

Θα σου δώσει πράγματι κάποια ανακούφιση, την ίδια ανακούφιση που προέρχεται από το κάπνισμα, επειδή θα αποσπαστεί η προσοχή τού νου σου από τις αγωνίες και από τον κόσμο. Θα τον ξεχάσεις τον κόσμο΄ έχεις δημιουργήσει ένα κόλπο. Όλα τα μάντρα είναι κόλπα, είναι όμως πνευματικά. Το συνεχές κάπνισμα είναι κι αυτό ένα μάντρα. Είναι ένα εγκόσμιο μάντρα΄ μπορείς να το ονομάσεις μη-θρησκευτικό, λαϊκό.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι η συνήθεια.

Λες: ΄΄Έχω προσπαθήσει πολύ να το κόψω...΄΄

Δεν έχεις προσπαθήσει να έχεις επίγνωση ως προς αυτό΄ χωρίς να προσπαθήσεις να έχεις επίγνωση, προσπάθησες να το κόψεις. Δεν είναι δυνατόν αυτό. Θα ξαναέρθει, γιατί ο νους σου είναι ο ίδιος΄ οι ανάγκες του είναι οι ίδιες, τα προβλήματά του είναι τα ίδια, οι αγωνίες του, οι εντάσεις του είναι οι ίδιες, το άγχος του είναι το ίδιο. Κι όταν προβάλλουν αυτές οι αγωνίες, τι θα κάνεις; Αμέσως, μηχανικά, θα αρχίσεις να ψάχνεις για τα τσιγάρα.

Μπορεί να το έχεις αποφασίσει ξανά και ξανά, και έχεις αποτύχει ξανά και ξανά΄ όχι επειδή το κάπνισμα είναι κανένα σπουδαίο φαινόμενο που δεν μπορείς να βγεις από αυτό, αλλά επειδή προσπαθείς από λάθος μεριά. Αντί να αποκτήσεις επίγνωση τής όλης κατάστασης, γιατί κατ΄αρχάς καπνίζεις, αντί να αποκτήσεις επίγνωση τής διαδικασίας τού καπνίσματος, προσπαθείς απλώς να το κόψεις. Είναι σαν να κόβεις τα φύλλα ενός δέντρου χωρίς να κόψεις τις ρίζες. Κι εμένα με νοιάζει εδώ να κόψω τις ρίζες, όχι να κλαδέψω το δέντρο.

Κόβοντας τα φύλλα και τα κλαδιά, το δέντρο θα γίνει πιο πυκνό, το φύλλωμα θα γίνει πιο πυκνό. Δεν θα καταστρέψεις το δέντρο΄ θα το βοηθάς, για την ακρίβεια. Αν θέλεις πραγματικά να βγεις από αυτό, θα χρειαστεί να κοιτάξεις βαθύτερα, όχι τα συμπτώματα αλλά τις ρίζες. Πού βρίσκονται οι ρίζες;

Πρέπει να είσαι άνθρωπος με βαθιές αγωνίες, διαφορετικά δεν είναι δυνατό το συνεχές κάπνισμα΄ το συνεχές κάπνισμα είναι ένα παράγωγο. Θα πρέπει να σε απασχολούν χίλιες δυο ενοχλήσεις μέσα σου, θα πρέπει να κουβαλάς ένα μεγάλο φορτίο από ανησυχίες μέσα στην καρδιά σου, πάνω στο στήθος σου, που δεν ξέρεις καν πώς να τις ξεχάσεις. Δεν ξέρεις πώς να τις σταματήσεις΄ το κάπνισμα τουλάχιστον σε βοηθά να τις ξεχνάς.

Λες: ΄΄Έχω προσπαθήσει πολύ...΄΄

Τώρα πρέπει να καταλάβεις ένα πράγμα. Οι υπνωτιστές έχουν ανακαλύψει έναν θεμελιώδη νόμο΄ τον ονομάζουν νόμο τού αντίστροφου αποτελέσματος. Αν προσπαθείς πολύ να κάνεις κάτι χωρίς να καταλαβαίνεις τα βασικά στοιχεία, το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς το αντίθετο.

Είναι όπως όταν μαθαίνεις να κάνεις ποδήλατο. Βρίσκεσαι σε έναν ήσυχο δρόμο, χωρίς κυκλοφορία, νωρίς το πρωί, και βλέπεις έναν κόκκινο δείκτη των χιλιομέτρων να στέκει εκεί στην άκρη τού δρόμου σαν τον Χανουμάν. Ένας δρόμος πλάτους είκοσι μέτρων και μόνο ένας μικρός οδοδείκτης και σε πιάνει φόβος: μπορεί να πας στον οδοδείκτη, μπορεί να χτυπήσεις τον οδοδείκτη. Ξεχνάς τώρα το δρόμο των είκοσι μέτρων πλάτους. Μάλιστα, ακόμη κι αν πας με τα μάτια σκεπασμένα, δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συναντήσεις τον οδοδείκτη, να πέσεις πάνω του, αλλά με ανοικτά τα μάτια ξεχνάς τώρα ολόκληρο το δρόμο΄ έχεις εστιαστεί. Κατ΄αρχάς, αυτό το κόκκινο είναι κάτι που εστιάζει πολύ. Κι εσύ φοβάσαι τόσο πολύ που θέλεις να το αποφύγεις. Έχεις ξεχάσει ότι βρίσκεσαι πάνω σε ένα ποδήλατο΄ έχεις ξεχάσει τα πάντα. Τώρα το μόνο πρόβλημα για σένα είναι πώς να αποφύγεις αυτόν τον δείκτη΄ αλλιώς μπορεί να χτυπήσεις, μπορεί να συντριβείς επάνω του.

Τώρα η σύγκρουση είναι εντελώς αναπόφευκτη΄ είναι βέβαιο ότι θα πέσεις πάνω στον οδοδείκτη. Και μετά θα εκπλαγείς: ΄΄Προσπάθησα πολύ.΄΄ Για την ακρίβεια, επειδή προσπάθησες πολύ, έφτασες ως τον δείκτη. Κι όσο πιο κοντά έρχεσαι, τόσο πιο πολύ προσπαθείς να τον αποφύγεις΄ αλλά όσο πιο πολύ προσπαθείς να τον αποφύγεις, τόσο πιο πολύ εστιάζεσαι πάνω του. Μετατρέπεται σε υπνωτιστική δύναμη, σε υπνωτίζει. Γίνεται σαν μαγνήτης.

Είναι ένας πολύ θεμελιώδης νόμος τής ζωής. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να αποφύγουν πολλά πράγματα και πέφτουν μέσα στα πράγματα αυτά. Προσπάθησε να αποφύγεις το οτιδήποτε με μεγάλη προσπάθεια και είναι επόμενο να πέσεις μέσα στον ίδιο λάκκο. Δεν μπορείς να τον αποφύγεις΄ δεν είναι αυτός ο τρόπος να τον αποφύγεις.

Να είσαι χαλαρός. Μην προσπαθείς πολύ, γιατί είναι ακριβώς μέσω της χαλάρωσης που μπορείς να αποκτήσεις επίγνωση, όχι μέσω της μεγάλης προσπάθειας. Να είσαι ήρεμος, ήσυχος, σιωπηλός.

Θα προτείνω: κάπνιζε όσο θέλεις να καπνίζεις. Δεν είναι αμάρτημα κατ΄ αρχάς. Σου το εγγυώμαι΄ θα είμαι υπεύθυνος εγώ. Παίρνω πάνω μου το αμάρτημα, έτσι λοιπόν αν συναντήσεις τον Θεό την Ημέρα της Κρίσεως, μπορείς να του πεις ότι είναι υπεύθυνος αυτός ο τύπος. Και θα στέκω εκεί ως μάρτυρας ότι δεν είσαι εσύ υπεύθυνος. Μην ανησυχείς λοιπόν ότι πρόκειται για αμάρτημα. Χαλάρωσε και μην προσπαθείς να το κόψεις με προσπάθειες. Όχι, αυτό δεν πρόκειται να βοηθήσει.

Το Ζεν πιστεύει στην άκοπη κατανόηση. Αυτή είναι λοιπόν η πρότασή μου: κάπνιζε όσο θέλεις να καπνίσεις΄ απλώς να καπνίζεις διαλογιστικά. Αν οι άνθρωποι τού Ζεν μπορούν και πίνουν τσάι διαλογιστικά, γιατί να μην μπορείς εσύ να καπνίζεις διαλογιστικά; Μάλιστα, το τσάι περιέχει το ίδιο διεγερτικό με αυτό που περιέχουν τα τσιγάρα΄ είναι το ίδιο διεγερτικό, δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά. Κάπνιζε διαλογιστικά, με πολύ θρησκευτικό τρόπο. Κάνε το μία τελετή. Δοκίμασέ το με τον δικό μου τρόπο.

Φτιάξε μια μικρή γωνιά στο σπίτι σου μόνο για κάπνισμα: έναν μικρό ναό αφοσιωμένο, αφιερωμένο στον θεό τού καπνίσματος. Πρώτα υποκλίσου στο πακέτο των τσιγάρων σου. Μίλα του λίγο, μίλησε στα τσιγάρα. Ρώτησε, ΄΄Τι κάνετε;΄΄ Κι έπειτα με πολύ αργό τρόπο βγάλε έξω ένα τσιγάρο΄ πολύ αργά, όσο πιο αργά μπορείς, γιατί μόνο αν το πάρεις με πολύ αργό τρόπο θα έχεις επίγνωση. Μην το κάνεις με μηχανικό τρόπο, όπως κάνεις πάντα. Έπειτα κτύπησε το τσιγάρο πάνω στο πακέτο πολύ αργά και για όση ώρα θέλεις. Δεν υπάρχει καμιά βιασύνη άλλωστε. Έπειτα πάρε τον αναπτήρα, υποκλίσου στον αναπτήρα. Πρόκειται για μεγάλους θεούς, για θεότητες! Το φως είναι Θεός, επομένως γιατί όχι και ο αναπτήρας;

Έπειτα άρχισε να καπνίζεις με πολύ αργό τρόπο, ακριβώς όπως στη Βιπάσσανα. Μην το κάνεις όπως στο πράναγιαμα, γρήγορα και βαθιά, αλλά πολύ αργά. Ο Βούδας λέει: Ανάπνεε με φυσικότητα. Κάπνιζε λοιπόν εσύ με φυσικότητα: πολύ αργά, χωρίς βιασύνη. Αν πρόκειται για αμάρτημα, είσαι βιαστικός. Αν είναι αμάρτημα, θέλεις να το τελειώσεις όσο πιο γρήγορα γίνεται. Αν είναι αμάρτημα, δεν θέλεις να το κοιτάξεις. Διαβάζεις συνεχώς την εφημερίδα και καπνίζεις συνεχώς. Ποιος θέλει να κοιτάζει ένα αμάρτημα; Δεν είναι όμως αμάρτημα, έτσι λοιπόν παρατήρησέ το΄ παρατήρησε όλες σου τις πράξεις.

Διαίρεσε τις πράξεις σου σε μικρά τμήματα, ώστε να μπορείς να κινηθείς με πολύ αργό ρυθμό. Και θα εκπλαγείς: καθώς παρατηρείς το κάπνισμά σου, σιγά-σιγά το κάπνισμα θα γίνεται όλο και λιγότερο. Και μια μέρα ξαφνικά ... έχει χαθεί. Δεν έκανες προσπάθεια να το κόψεις΄ κόπηκε από μόνο του, γιατί αποκτώντας επίγνωση ενός νεκρού προτύπου, μιας ρουτίνας, μιας μηχανικής συνήθειας, έχεις δημιουργήσει, έχεις αποδεσμεύσει μια καινούργια ενέργεια συνειδητότητας μέσα σου. Μόνο αυτή η ενέργεια μπορεί να σε βοηθήσει΄ τίποτε άλλο δεν θα βοηθήσει ποτέ.

Δεν συμβαίνει τούτο μόνο με το κάπνισμα, συμβαίνει και με όλα τα άλλα στη ζωή: μην προσπαθείς υπερβολικά να αλλάξεις τον εαυτό σου. Αυτό αφήνει ουλές. Ακόμη κι αν αλλάξεις, η αλλαγή σου θα μείνει επιφανειακή. Και θα βρείς κάπου κάποιο υποκατάστατο΄ θα χρειαστεί να βρεις ένα υποκατάστατο, αλλιώς θα αισθάνεσαι άδειος.

Όταν κάτι φθίνει και φεύγει από μόνο του, επειδή απόκτησες τόση σιωπηλή επίγνωση τής ανοησίας του που δεν χρειάζεται καμιά προσπάθεια, όταν πέφτει απλώς, όπως το ξερό φύλλο που πέφτει από το δέντρο, δεν αφήνει καμιά ουλή πίσω του και δεν αφήνει κανένα εγώ πίσω του.

Αν αφήσεις κάτι μέσα από προσπάθεια, δημιουργείται έτσι ένα μεγάλο εγώ. Αρχίζεις να σκέφτεσαι, ΄΄Τώρα είμαι ενάρετος άνθρωπος, γιατί δεν καπνίζω.΄΄ Αν νομίζεις ότι το κάπνισμα είναι αμάρτημα, είναι φυσικό, προφανές, αν το αφήσεις να νομίζεις ότι είσαι πολύ ενάρετος άνθρωπος.

Έτσι είναι οι ενάρετοί σου άνθρωποι. Κάποιος δεν καπνίζει, κάποιος δεν πίνει, κάποιος τρώει μόνο μια φορά την ημέρα, κάποιος δεν τρώει τη νύχτα, κάποιος έχει σταματήσει ακόμη και να πίνει νερό τη νύχτα... και είναι όλοι σπουδαίοι άγιοι! Είναι άγιες ιδιότητες αυτές, μεγάλες αρετές! Έχουν κάνει τόσο κουτή τη θρησκεία. Έχει χάσει όλη της τη δόξα. Έχει γίνει τόσο ανόητη όσο είναι και οι άνθρωποι. Το όλο πράγμα όμως εξαρτάται από τη στάση σου: αν νομίζεις ότι κάτι είναι αμάρτημα, τότε η αρετή σου θα είναι το αντίθετό του ακριβώς.

Το τονίζω: ότι δεν καπνίζεις δεν είναι αρετή, ότι καπνίζεις δεν είναι αμάρτημα΄ η επίγνωση είναι αρετή, η έλλειψη επίγνωσης είναι αμάρτημα. Κι έπειτα ο ίδιος νόμος ισχύει για ολόκληρη τη ζωή σου.