Οι άνθρωποι με κάνουν συχνά να αισθάνομαι ανόητος, πώς μπορώ να το αλλάξω αυτό;

Ο κοινός νους ρίχνει πάντα την ευθύνη σε κάποιον άλλον. Πάντοτε ο άλλος φταίει που σε κάνει και υποφέρεις. Η γυναίκα σου σε κάνει και υποφέρεις, ο άντρας σε κάνει και υποφέρεις, τα παιδιά σου σε κάνουν και υποφέρεις, ή το οικονομικό σύστημα τής κοινωνίας, ο καπιταλισμός, ο κομμουνισμός, ο φασισμός, η κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία, η κοινωνική δομή, ή η μοίρα, το κάρμα, ο Θεός... ό,τι θέλεις!

Οι άνθρωποι έχουν εκατομμύρια τρόπους για να αποτινάξουν την ευθύνη τους. Τη στιγμή όμως που λες ότι κάποιος άλλος, ο Α ή ο Β ή ο Γ, σε κάνει και υποφέρεις, τότε δεν μπορείς να κάνεις τίποτε για να το αλλάξεις αυτό. Τι μπορείς να κάνεις; Όταν αλλάξει η κοινωνία και έρθει ο κομμουνισμός και υπάρξει η αταξική κοινωνία, τότε όλοι θα είναι ευτυχισμένοι. Πριν από αυτό, δεν είναι δυνατόν. Πώς να είσαι ευτυχισμένος μέσα σε μια κοινωνία που είναι φτωχή; Και πώς να είσαι ευτυχισμένος μέσα σε μια κοινωνία όπου δεσπόζουν οι καπιταλιστές; Πώς μπορείς να είσαι ευτυχισμένος με μια κοινωνία που είναι γραφειοκρατική; Πώς μπορείς να είσαι ευτυχισμένος με μια κοινωνία που δεν σου επιτρέπει ελευθερία;

Δικαιολογίες και δικαιολογίες και δικαιολογίες΄ δικαιολογίες απλώς για να αποφύγεις μια και μόνη ενορατική ιδέα, ότι, ΄΄Είμαι υπεύθυνος για τον εαυτό μου. Κανένας άλλος δεν είναι υπεύθυνος για μένα΄ είναι απολύτως και εντελώς δική μου η ευθύνη. Ό,τι είμαι, είμαι δικό μου δημιούργημα.΄΄ Αυτό το νόημα έχει η σούτρα.

Οδήγησε κάθε φταίξιμο σε ένα
και το ένα αυτό είσαι εσύ.

Μόλις παγιωθεί αυτή η ενορατική ιδέα:

΄΄Είμαι υπεύθυνος για τη ζωή μου, για όλα μου τα βάσανα, για τον πόνο μου, για όλα όσα μού έχουν συμβεί και μου συμβαίνουν τώρα, τα έχω έτσι επιλέξει΄ είναι οι σπόροι που έσπειρα και τώρα θερίζω τη σοδειά΄ είμαι υπεύθυνος.΄΄ Μόλις η ενόραση αυτή γίνει φυσική κατανόηση μέσα σου, τότε όλα τα άλλα είναι απλά. Τότε η ζωή αρχίζει να παίρνει νέα τροπή, αρχίζει να κινείται σε μια νέα διάσταση. Η διάσταση εκείνη αποτελεί τη μεταστροφή, την επανάσταση, τη μεταλλαγή΄ γιατί όταν ξέρω ότι είμαι υπεύθυνος, ξέρω επίσης ότι μπορώ να σταματήσω όποια στιγμή αποφασίσω. Κανείς δεν μπορεί να με εμποδίσει να σταματήσω.

Μπορεί να σε εμποδίσει κανείς να αφήσεις τη δυστυχία σου, να μεταμορφώσεις τη δυστυχία σου σε ευδαιμονία; Κανείς. Ακόμη κι αν είσαι μέσα στη φυλακή, αλυσοδεμένος, φυλακισμένος, κανείς δεν μπορεί να φυλακίσει ΕΣΕΝΑ΄ η ψυχή σου εξακολουθεί να μένει ελεύθερη. Φυσικά έχεις μια κατάσταση πολύ περιορισμένη, αλλά ακόμη και μέσα σε εκείνη την περιορισμένη κατάσταση, μπορείς να πεις ένα τραγούδι. Μπορείς είτε να κλαις με δάκρυα ανημπόριας είτε να πεις ένα τραγούδι. Ακόμη και με αλυσίδες στα πόδια σου, μπορείς να χορέψεις΄ τότε ακόμη και ο ήχος των αλυσίδων θα έχει μια μελωδικότητα.

Η επόμενη σούτρα: Να έχεις ευγνωμοσύνη προς όλους

Ο Ατίσα είναι πάρα πολύ επιστημονικός. Πρώτα λέει: Πάρε ο ίδιος όλη την ευθύνη. Δεύτερον λέει: Να έχεις ευγνωμοσύνη προς όλους. Τώρα που δεν είναι υπεύθυνος για τη δυστυχία σου κανείς άλλος εκτός από εσένα, αν η δυστυχία είναι δικό σου μόνο έργο, τότε τι απομένει;

Να έχεις ευγνωμοσύνη προς όλους

Γιατί δημιουργούν όλοι τον χώρο εκείνο όπου θα μεταμορφωθείς΄ ακόμη κι εκείνοι που νομίζεις ότι σε εμποδίζουν, ακόμη κι εκείνοι που νομίζεις ότι είναι εχθροί. Οι φίλοι σου, οι εχθροί σου, οι καλοί άνθρωποι κι οι κακοί άνθρωποι, οι ευνοϊκές συνθήκες, οι δυσμενείς συνθήκες, όλα αυτά μαζί δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορείς να μεταμορφωθείς και να γίνεις Βούδας. Να έχεις ευγνωμοσύνη προς όλους΄ προς εκείνους που βοήθησαν, προς εκείνους που εμπόδισαν, προς εκείνους που υπήρξαν αδιάφοροι. Να έχεις ευγνωμοσύνη προς όλους, επειδή όλοι μαζί δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννιούνται οι Βούδες, μέσα στο οποίο μπορείς να γίνεις Βούδας.