Υπάρχουν τρία επίπεδα στον άνθρωπο: η φυσιολογία του, το σώμα΄ η ψυχολογία του, ο νους΄ και η ύπαρξή του, ο αιώνιος εαυτός του. Η αγάπη μπορεί να υπάρξει και στα τρία επίπεδα, αλλά οι ιδιότητές της θα είναι διαφορετικές. Στο επίπεδο τής φυσιολογίας, του σώματος, πρόκειται απλώς για σεξουαλικότητα. Μπορεί να την ονομάζεις αγάπη, επειδή η λέξη ΄αγάπη΄ δείχνει να είναι ποιητική, όμορφη. Αλλά το ενενήντα εννέα τοις εκατό των ανθρώπων αποκαλούν το σεξ τους αγάπη. Το σεξ είναι βιολογικό, σωματικό. Η χημεία σου, οι ορμόνες σου, κάθε τι το υλικό έχει σχέση με τούτο.

Ερωτεύεσαι μια γυναίκα ή έναν άντρα. Μπορείς να περιγράψεις ακριβώς γιατί σε έχει έλξει αυτή η γυναίκα; Ασφαλώς δεν μπορείς να δεις τον εαυτό της, δεν έχεις δει ακόμη τον δικό σου εαυτό. Δεν μπορείς να δεις ούτε την ψυχολογία της, γιατί δεν είναι εύκολη δουλειά να διαβάσεις τον νου ενός ανθρώπου. Έτσι λοιπόν, τι βρήκες στη γυναίκα; Κάτι στην φυσιολογία σου, στις ορμόνες, έλκεται προς τις ορμόνες τής γυναίκας, προς τη δική της φυσιολογία, προς τη χημεία της. Δεν είναι ερωτική σχέση αυτό΄ είναι χημική σχέση.

Σκέψου λίγο: η γυναίκα που ερωτεύτηκες πηγαίνει στον γιατρό, αλλάζει το φύλο της, αρχίζει να βγάζει γένια και μουστάκι. Θα εξακολουθείς να την αγαπάς; Τίποτε δεν έχει αλλάξει, μόνο η χημεία, οι ορμόνες. Πού πήγε η αγάπη σου;

Μόνο το ένα τοις εκατό των ανθρώπων γνωρίζουν κάτι λίγο πιο βαθύ. Οι ποιητές, οι ζωγράφοι, οι μουσικοί, οι χορευτές, οι τραγουδιστές έχουν την ευαισθησία εκείνη που μπορούν να αισθανθούν πέρα από το σώμα. Μπορούν να αισθανθούν τις ομορφιές τού νου, τις ευαισθησίες τής καρδιάς, επειδή ζουν οι ίδιοι σε εκείνο το πεδίο.

Να το θυμάσαι ως βασικό κανόνα: εκεί όπου ζεις, δεν μπορείς να δεις πέρα από αυτό. Αν ζεις μέσα στο σώμα σου, αν νομίζεις ότι είσαι μόνο το σώμα σου, μπορεί να σε έλξει μόνο το σώμα κάποιου ανθρώπου. Αυτό είναι το σωματικό στάδιο τής αγάπης. Αλλά ένας μουσικός, ένας ζωγράφος, ένας ποιητής, ζει σε διαφορετικό πεδίο. Δεν σκέφτεται, αισθάνεται. Κι επειδή ζει μέσα στην καρδιά του, μπορεί να νιώσει την καρδιά τού άλλου ανθρώπου. Αυτό ονομάζεται κατά κανόνα αγάπη. Είναι σπάνιο. Λέω μόνο το ένα τοις εκατό ίσως, πότε-πότε.

Γιατί δεν προχωρούν στο δεύτερο επίπεδο πολλοί άνθρωποι, αφού εκείνο είναι εξαιρετικά όμορφο; Μα υπάρχει ένα πρόβλημα: ό,τι είναι πολύ όμορφο είναι και πολύ λεπτό. Δεν είναι από σίδερο, είναι φτιαγμένο από πολύ εύθραυστο γυαλί. Και όταν πέσει και σπάσει ένας καθρέφτης, τότε δεν υπάρχει τρόπος να τον ενώσεις πάλι. Οι άνθρωποι φοβούνται να εμπλακούν τόσο που να φτάνουν ως τα λεπτά επίπεδα τής αγάπης, επειδή στο στάδιο εκείνο η αγάπη είναι εξαιρετικά όμορφη αλλά και εξαιρετικά ευμετάβλητη.

Τα συναισθήματα δεν είναι πέτρες, είναι σαν τα τριαντάφυλλα. Είναι καλύτερα να έχεις ένα πλαστικό λουλούδι, γιατί εκείνο θα υπάρχει πάντα και θα το πλένεις κάθε μέρα και θα είναι φρέσκο. Μπορείς να του βάλεις λίγο γαλλικό άρωμα. Αν ξεθωριάσει το χρώμα του, μπορείς να το ξαναβάψεις. Το πλαστικό είναι ένα από τα πιο άφθαρτα πράγματα στον κόσμο. Είναι σταθερό, μόνιμο΄ έτσι λοιπόν, οι άνθρωποι σταματούν στο σωματικό μέρος. Είναι επιφανειακό, αλλά είναι σταθερό.

Είναι γνωστό ότι οι ποιητές, οι καλλιτέχνες ερωτεύονται σχεδόν κάθε μέρα. Η αγάπη τους είναι σαν το τριαντάφυλλο. Όσο υπάρχει, είναι τόσο ευωδιαστό, τόσο ζωντανό, χορεύει στον άνεμο, δείχνει την ομορφιά του. Μέχρι το βράδυ όμως ίσως να έχει χαθεί και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε για να το εμποδίσεις. Η βαθύτερη αγάπη τής καρδιάς είναι σαν το αεράκι που μπαίνει μέσα το δωμάτιό σου, φέρνει τη φρεσκάδα, τη δροσιά του κι έπειτα φεύγει. Δεν μπορείς να πιάσεις τον άνεμο μέσα στη χούφτα σου.

Πολύ λίγοι άνθρωποι είναι τόσο θαρραλέοι ώστε να ζουν μια ζωή μεταβαλλόμενη, από τη μια στιγμή στην άλλη. Έτσι έχουν αποφασίσει να έχουν ένα είδος αγάπης στο οποίο να μπορούν να στηριχτούν. Δεν ξέρω ποιο είδος αγάπης γνωρίζεις΄ το πιο πιθανό είναι το πρώτο είδος, ίσως το δεύτερο είδος. Και φοβάσαι ότι αν φτάσεις στην ύπαρξή σου, τι θα συμβεί τότε στην αγάπη σου; Σίγουρα θα φύγει΄ αλλά δεν θα χάσεις τίποτε. Ένα νέο είδος αγάπης θα προβάλει, το οποίο προβάλλει μόνον σε έναν ίσως άνθρωπο στα εκατομμύρια. Αυτή την αγάπη μπορείς να την πεις ποιότητα αγάπης.

Την πρώτη αγάπη πρέπει να την λέμε σεξ. Την δεύτερη αγάπη πρέπει να την λέμε αγάπη. Την τρίτη πρέπει να την λέμε ποιότητα αγάπης, μια ακατεύθυντη ποιότητα, που δεν είναι κτητική και που δεν επιτρέπει σε κανέναν να σε κάνει κτήμα του. Αυτή η ποιότητα αγάπης αποτελεί μια τέτοια ριζοσπαστική επανάσταση που είναι δύσκολο ακόμη και να την διανοηθείς.

Με ρωτούσαν οι δημοσιογράφοι, ΄΄Γιατί υπάρχουν τόσο πολλές γυναίκες εδώ;΄΄ Προφανώς η ερώτηση έχει κάποιο νόημα και όταν τους απαντώ σοκάρονται. Δεν περίμεναν αυτή την απάντηση. Τους είπα, ΄΄Είμαι άντρας.΄΄ Με κοίταξαν, χωρίς να το πιστεύουν. Είπα, ΄΄Είναι φυσικό να είναι εδώ πολύ περισσότερες γυναίκες, για τον απλό λόγο πως ό,τι είχαν γνωρίσει προηγουμένως στη ζωή τους ήταν είτε το σεξ είτε, σε σπάνιες περιπτώσεις, ίσως λίγες στιγμές αγάπης. Δεν είχαν όμως μπορέσει ποτέ να γνωρίσουν την γεύση τής ποιότητας αγάπης.΄΄ Είπα σε εκείνους τους δημοσιογράφους, ΄΄Ακόμη και οι άντρες που βλέπετε εδώ έχουν αναπτύξει πολλές θηλυκές ιδιότητες μέσα τους, οι οποίες ήταν καταπιεσμένες στην εξωτερική κοινωνία.΄΄

Από την πρώτη αρχή λένε στο αγόρι, ΄΄Είσαι αγόρι, όχι κορίτσι. Φέρσου σαν αγόρι! Τα δάκρυα είναι για τα κορίτσια, πάντως όχι για σένα. Φέρσου σαν άντρας.΄΄ Κι έτσι κάθε αγόρι αποκόπτεται από τις θηλυκές του ιδιότητες. Και ό,τι είναι όμορφο είναι θηλυκό. Τελικά λοιπόν αυτό που απομένει είναι ένα βάρβαρο ζώο. Η όλη του λειτουργία είναι να αναπαράγει παιδιά. Στο κορίτσι δεν επιτρέπουν να έχει καμιά σχέση με τις ανδρικές ιδιότητες. Αν θέλει να ανέβει σε ένα δέντρο, θα την σταματήσουν αμέσως, ΄΄Αυτό το κάνουν τα αγόρια, όχι τα κορίτσια!΄΄ Παράξενο! Αν έχει το κορίτσι την επιθυμία να ανέβει στο δέντρο, είναι αυτό αρκετό ως απόδειξη ότι πρέπει να της επιτρέψεις να ανέβει.

Όλες οι παλιές κοινωνίες έχουν δημιουργήσει διαφορετικά ρούχα για τους άντρες και τις γυναίκες. Δεν είναι σωστό αυτό΄ γιατί κάθε άντρας είναι επίσης και γυναίκα. Έχει έρθει από δυο πηγές: τον πατέρα του και τη μητέρα του. Έχουν συνεισφέρει και οι δυο στην ύπαρξή του. Και κάθε γυναίκα είναι επίσης άντρας. Τους έχουμε καταστρέψει και τους δυο. Η γυναίκα έχει χάσει όλο της το θάρρος, την περιπέτεια, την σκέψη, τη λογική, επειδή αυτά θεωρούνται πως είναι ιδιότητες τού άντρα. Και ο άντρας έχει χάσει τη χάρη, την ευαισθησία, την ευσπλαχνία, την καλοσύνη. Έχουν γίνει και οι δυο μισοί. Είναι τούτο ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που πρέπει να λύσουμε, τουλάχιστον για τους δικούς μας ανθρώπους.

Οι σαννυάσιν μου πρέπει να είναι και τα δυο: μισός άντρας, μισή γυναίκα. Αυτό θα τους κάνει πλουσιότερους. Θα έχουν όλες τις ιδιότητες που είναι διαθέσιμες στους ανθρώπους, όχι μόνο τις μισές. Στο επίπεδο τής ύπαρξης, έχεις απλώς το άρωμα τής ποιότητας τής αγάπης. Οι δημοσιογράφοι με ρώτησαν, ΄΄Αγαπάς τη Σήλα;΄΄ Είπα, ΄΄Φυσικά. Αγαπώ όμως τόσο πολλές γυναίκες που δεν ξέρω καν το όνομά τους. Κι όχι μόνο γυναίκες΄ αγαπώ τόσο πολλούς άντρες, γιατί είναι και εκείνοι κατά το μισό γυναίκες.΄΄ Μέσα στο ένα εκατομμύριο σαννυάσιν που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, δεν μπορώ να δείξω ούτε έναν άνθρωπο και να πω, ΄΄Αυτός είναι ο άνθρωπος που αγαπώ.΄΄ Μπορώ μόνο να πω, ΄΄Αγαπώ.΄΄ Όποιος είναι πρόθυμος να δεχτεί την αγάπη μου... είναι διαθέσιμη. Μην φοβάσαι λοιπόν. Ο φόβος σου είναι σωστός: εκείνο που θεωρείς αγάπη θα χαθεί, αλλά εκείνο που θα έρθει στη θέση της είναι πελώριο, άπειρο. Θα μπορείς να αγαπάς χωρίς να προσκολλάσαι. Θα μπορείς να αγαπάς πολλούς ανθρώπους, γιατί αν αγαπάς έναν μόνο άνθρωπο, κρατάς τον εαυτό σου φτωχό. Εκείνος ο ένας άνθρωπος μπορεί να σου δώσει μια ορισμένη εμπειρία αγάπης, αν όμως αγαπάς πολλούς ανθρώπους...

Θα σου κάνει εντύπωση ότι κάθε άνθρωπος σού δίνει μια νέα αίσθηση, ένα νέο τραγούδι, μια νέα έκσταση. Γι΄αυτό και είμαι εναντίον τού γάμου. Στο δικό μου όραμα, οι γάμοι μέσα στην κοινότητα πρέπει να διαλυθούν. Οι άνθρωποι μπορούν να ζουν μαζί όλη τους τη ζωή αν θέλουν, αλλά αυτό δεν αποτελεί μια νομική αναγκαιότητα. Οι άνθρωποι πρέπει να κινούνται, να έχουν όσο πιο πολλές εμπειρίες αγάπης είναι δυνατό. Δεν πρέπει να είναι κτητικοί. Η κτητικότητα καταστρέφει την αγάπη. Και δεν πρέπει να γίνονται κτήμα, γιατί και αυτό επίσης καταστρέφει την αγάπη σου.

Όλοι οι άνθρωποι είναι άξιοι να τους αγαπάς. Δεν υπάρχει λόγος να μένεις δεμένος με έναν άνθρωπο σε όλη σου τη ζωή. Είναι αυτός ένας από τους λόγους που όλοι οι άνθρωποι παντού στον κόσμο δείχνουν τόσο πολύ βαριεστημένοι. Γιατί δεν μπορούν να γελούν όπως εσείς; Γιατί δεν μπορούν να χορεύουν όπως εσείς; Είναι αλυσοδεμένοι με αόρατες αλυσίδες: γάμος, οικογένεια, ο σύζυγος, η σύζυγος, τα παιδιά. Είναι φορτωμένοι με κάθε είδους καθήκοντα, ευθύνες, θυσίες. Και θέλεις να χαμογελάνε και να γελούν και να χορεύουν και να χαίρονται; Ζητάς κάτι το αδύνατο. Κάνε ελεύθερη τη ζωή των ανθρώπων, κάνε τους ανθρώπους μη-κτητικούς. Αυτό όμως μπορεί να συμβεί μόνο αν ανακαλύψεις με τον διαλογισμό σου την ύπαρξή σου. Δεν είναι κάτι το οποίο θα το εφαρμόζεις.

Δεν σου λέω, ΄΄Απόψε πήγαινε σε κάποια άλλη γυναίκα, έτσι για άσκηση.΄΄ Δεν θα κερδίσεις τίποτε και μπορεί να χάσεις τη σύζυγό σου. Και το πρωί θα δείχνεις κουτός. Δεν είναι θέμα άσκησης, είναι θέμα ανακάλυψης τής ύπαρξής σου. Με την ανακάλυψη τής ύπαρξης ακολουθεί η ποιότητα τής απρόσωπης αγάπης. Τότε απλώς αγαπάς. Και απλώνεται συνέχεια αυτό. Πρώτα είναι οι άνθρωποι, σύντομα μετά είναι τα ζώα, τα πουλιά, τα δέντρα, τα βουνά, τα αστέρια. Έρχεται μια μέρα που ολόκληρη αυτή η ύπαρξη είναι η αγαπημένη σου. Αυτή τη δυνατότητα έχεις. Και όποιος δεν την πετυχαίνει, αφήνει να πάει χαμένη η ζωή του.

Πράγματι, θα χρειαστεί να χάσεις λίγα πράγματα, είναι όμως αυτά χωρίς αξία. Θα κερδίσεις τόσα πολλά που δεν θα ξανασκεφτείς εκείνα που έχεις χάσει. Η καθαρή απρόσωπη ποιότητα αγάπης, η οποία μπορεί να διεισδύει στην ύπαρξη τού καθενός, αυτό είναι το αποτέλεσμα τής διαλογιστικότητας, της σιωπής, της καταβύθισης βαθιά μέσα στην ίδια σου την ύπαρξη. Προσπαθώ απλώς να σε πείσω. Μην φοβάσαι πως θα χάσεις αυτά που έχεις.