Επιστροφή στο σπίτι
΄΄Υπάρχουν δυο πεδία μέσα σου: το πεδίο του νου και το πεδίο του μη-νου. Ή, ας το πω με τον εξής τρόπο: το πεδίο όπου είσαι όταν βρίσκεσαι στην περιφέρεια της ύπαρξής σου και το πεδίο όπου είσαι όταν βρίσκεσαι στο κέντρο της ύπαρξής σου. Κάθε κύκλος έχει ένα κέντρο – ίσως το ξέρεις, ίσως όχι. Ίσως να μην υποψιάζεσαι καν ότι υπάρχει κάποιο κέντρο, υπάρχει όμως αναγκαστικά. Αποτελείς μια περιφέρεια, αποτελείς ένα κύκλο: υπάρχει κάποιο κέντρο. Χωρίς το κέντρο δεν μπορείς να υπάρχεις΄ έχει ένα πυρήνα το είναι σου.
΄΄Στο κέντρο εκείνο είσαι ήδη ένας βούδας, ένας σίντα, ένας που ήδη έχει φτάσει σπίτι του. Όταν είσαι στην περιφέρεια, βρίσκεσαι μέσα στον κόσμο – μέσα στο νου, στα όνειρα, στις επιθυμίες, στις αγωνίες, σε χίλια δυο παιγνίδια. Και είσαι και τα δυο.
΄΄Είναι λοιπόν δυνατό, όταν μιλώ για τους Δασκάλους του Ζεν, να νιώθεις: ΄Πράγματι, είναι αλήθεια!΄ Και δεν είναι αλήθεια μόνο διανοητικά – μπορείς να νιώσεις ότι είναι αλήθεια υπαρξιακά. ΄Ναι! Αυτό συμβαίνει και σε μένα.΄ Όταν με ακούς, είναι επόμενο να υπάρχουν στιγμές που θα βλέπεις ότι για λίγες στιγμές ήσουν σαν ένας βούδας: με την ίδια χάρη, την ίδια επίγνωση, την ίδια σιωπή΄ τον ίδιο κόσμο της μακαριότητας, της ευλογίας, της ευδαιμονίας.
΄΄Θα υπάρξουν στιγμές, φευγαλέες ματιές στο κέντρο σου. Δεν γίνεται να είναι μόνιμες΄ θα πέσεις ξανά και ξανά πίσω στην περιφέρεια και τότε θα σου φαίνεται αλλόκοτο. Θα βλέπεις τότε: ΄Είμαι σαν τον αυτοκράτορα: που δεν καταλαβαίνει τίποτα΄ κουτός, λυπημένος, απογοητευμένος΄ χάνοντας το νόημα της ζωής΄ - επειδή υπάρχεις σε δύο πεδία: το πεδίο της περιφέρειας και το πεδίο του κέντρου.
΄΄Σιγά-σιγά όμως θα εξαφανιστεί η αίσθηση του αλλόκοτου. Σιγά-σιγά, θα μπορείς να μετακινείσαι από την περιφέρεια στο κέντρο και από το κέντρο στην περιφέρεια πολύ ομαλά – όπως ακριβώς μπαίνεις μέσα στο σπίτι σου και βγαίνεις έξω από το σπίτι σου. Δεν δημιουργείς εκεί κάποια διχοτόμηση. Δεν λες, ΄Βρίσκομαι έξω από το σπίτι, επομένως πώς γίνεται να μπω μέσα στο σπίτι;΄ Δεν λες, ΄Βρίσκομαι μέσα στο σπίτι, επομένως πώς γίνεται να βγω έξω από το σπίτι;΄ Έξω έχει λιακάδα, είναι ζεστά, ευχάριστα – κάθεσαι έξω στον κήπο. Έπειτα κάνει όλο και πιο πολλή ζέστη κι αρχίζεις να ιδρώνεις. Δεν είναι πια ευχάριστα – γίνεται άβολο: σήκωνεσαι όρθιος και πας μέσα στο σπίτι. Εκεί έχει δροσιά΄ εκεί δεν είναι άβολα. Τώρα ευχάριστα είναι εκεί. Μετακινείσαι συνεχώς προς τα μέσα και προς τα έξω.
΄΄Κατά τον ίδιο τρόπο, ο άνθρωπος που έχει επίγνωση και κατανόηση μετακινείται από την περιφέρεια στο κέντρο, από το κέντρο στην περιφέρεια. Δεν μένει ποτέ καθηλωμένος πουθενά. Από την πλατεία της αγοράς στο μοναστήρι, από το σανσάρ στο σάννυας, από την εξωστρεφή ύπαρξη στην εσωστρεφή ύπαρξη – μετακινείται συνεχώς, γιατί αυτά τα δυο αποτελούν τα φτερά του, δεν είναι το ένα αντίθετο προς το άλλο. Μπορεί να ισορροπούν προς αντίθετες κατευθύνσεις – κατ΄ανάγκην΄ αν είναι στην ίδια πλευρά και τα δυο φτερά, το πουλί δεν θα μπορεί να πετάει στον ουρανό. Πρέπει να εξισορροπούνται, πρέπει να βρίσκονται σε αντίθετες κατευθύνσεις, ανήκουν όμως πάντα στο ίδιο πουλί και υπηρετούν το ίδιο πουλί. Το εξωτερικό και το εσωτερικό σου αποτελούν τα φτερά σου.
΄΄Πρέπει να το θυμάσαι πολύ βαθιά αυτό, γιατί υπάρχει η πιθανότητα… ο νους έχει την τάση να μένει κολλημένος. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι κολλημένοι με τον κόσμο της αγοράς΄ λένε ότι δεν μπορούν να ξεφύγουν από εκεί΄ λένε ότι δεν έχουν χρόνο για διαλογισμό΄ λένε ότι ακόμη κι αν υπάρχει ο χρόνος, δεν ξέρουν πώς να διαλογιστούν και δεν πιστεύουν ότι μπορούν να διαλογιστούν. Λένε ότι είναι άνθρωποι των εγκοσμίων – πώς να διαλογιστούν; Είναι υλιστές – πώς να διαλογιστούν; Λένε, ΄Δυστυχώς, είμαστε εξωστρεφείς – πώς να πάμε προς τα μέσα μας;΄ Έχουν διαλέξει μόνο το ένα φτερό. Και βέβαια, αν έρχεται η απογοήτευση από τούτο, είναι κάτι το φυσικό. Με το ένα μόνο φτερό είναι επόμενο να έρθει η απογοήτευση.
΄΄Έπειτα υπάρχουν κι εκείνοι που νιώθουν απηυδισμένοι από τον κόσμο και δραπετεύουν από τον κόσμο, πάνε στα μοναστήρια και στα Ιμαλάια, γίνονται σαννυάσιν, μοναχοί: αρχίζουν να ζουν μόνοι, επιβάλουν στον εαυτό τους μια ζωή εσωστρέφειας. Κλείνουν τα μάτια τους, κλείνουν όλες τις πόρτες τους και τα παράθυρα, γίνονται σαν τις μονάδες του Λάιμπνιτς – δίχως παράθυρο΄ κι ύστερα πλήττουν.
΄΄Έχουν απηυδίσει μέσα στον κόσμο της αγοράς, κουράστηκαν, απογοητεύτηκαν. Έμοιαζε όλο και πιο πολύ με ένα τρελοκομείο΄ δεν έβρισκαν ανάπαυση. Υπήρχαν πάρα πολλές σχέσεις κι όχι αρκετές διακοπές, όχι αρκετός χώρος για να είναι ο εαυτός τους. Ασχολούνταν με τα πράγματα κι έχαναν τον εαυτό τους. Γίνονταν όλο και πιο πολύ υλιστές κι όλο και πιο λίγο πνευματικοί. Είχαν αρχίσει να χάνουν την κατεύθυνσή τους. Είχαν αρχίσει να χάνουν την ίδια τη συνειδητότητα που είναι ο εαυτός τους. Δραπέτευσαν. Απηυδισμένοι, απογοητευμένοι, δραπέτευσαν. Προσπαθούν τώρα να ζήσουν μόνοι – μια ζωή εσωστρέφειας. Αργά ή γρήγορα αρχίζουν να πλήττουν. Έχουν και πάλι επιλέξει άλλο φτερό, πάλι όμως μόνο ένα φτερό. Με αυτό τον τρόπο κάνουν μονόπλευρη ζωή. Έπεσαν πάλι στην ίδια πλάνη από το αντίθετο άκρο.
΄΄Δεν είμαι ούτε υπέρ του ενός ούτε υπέρ του άλλου. Θα ήθελα να γίνεις τόσο ικανός ώστε να μπορείς να παραμένεις μέσα στον κόσμο της αγοράς κι όμως να είσαι διαλογιστικός. Θα ήθελα να σχετίζεσαι με τους ανθρώπους, να αγαπάς, να δημιουργείς εκατομμύρια σχέσεις – διότι σε εμπλουτίζουν – κι όμως να παραμένεις ικανός να κλείνεις τις πόρτες σου και να κάνεις πότε-πότε διακοπές μακριά από όλες τις σχέσεις, έτσι ώστε να μπορείς να σχετιστείς και με την δική σου ύπαρξη επίσης.
΄΄Σχετίσου με τους άλλους, σχετίσου όμως και με τον εαυτό σου. Αγάπα τους άλλους, αγάπα όμως και τον εαυτό σου. Βγες έξω! Ο κόσμος είναι πολύ όμορφος, περιπετειώδης΄ αποτελεί μια πρόκληση, εμπλουτίζει. Μην χάσεις αυτή την ευκαιρία! Όποτε σου χτυπά ο κόσμος την πόρτα και σε καλεί, βγες έξω! Βγες άφοβα έξω – δεν έχεις να χάσεις τίποτα κι έχεις να κερδίσεις τα πάντα.
΄΄Αλλά να μην χαθείς εκεί. Μην συνεχίζεις αδιάκοπα και χαθείς. Μερικές φορές επέστρεφε στο σπίτι. Μερικές φορές ξέχνα τον κόσμο – πρόκειται για τις στιγμές του διαλογισμού. Κάθε μέρα, αν θέλεις να γίνεις ισορροπημένος, θα πρέπει να εξισορροπείς το εξωτερικό με το εσωτερικό. Θα πρέπει να έχουν το ίδιο βάρος, έτσι ώστε να μην γίνεσαι ποτέ μονόπλευρος μέσα σου.
΄΄Αυτό το νόημα έχουν τα λόγια των Δασκάλων του Ζεν όταν λένε, ΄Να βαδίζεις μέσα στο ποτάμι, αλλά να μην αφήνεις το νερό να σου αγγίζει τα πόδια.΄ Να είσαι μέσα στον κόσμο, αλλά να μην ανήκεις στον κόσμο. Να είσαι μέσα στον κόσμο, αλλά να μην αφήνεις τον κόσμο να είναι μέσα σε σένα. Όταν γυρνάς στο σπίτι, γυρνάς στο σπίτι – σαν να έχει εξαφανιστεί όλος ο κόσμος.΄΄
Osho, A Sudden Clash of Thunder, Ομιλία #2
Για να συνεχίσεις την ανάγνωση στα αγγλικά: κάνε κλικ εδώ
